BASINDAN GÜNCEL

VOICE OF THE ISLAND

***  Voice of the Island, Kayıplar Komitesi kazılarında çalışan arkeologlarla ve laboratuarda çalışan bilim insanlarıyla konuştu…

“Yaptığımız iş çok insancıldır…”

Buğçe Dalbay

“Voice of the Island”dan Buğçe Dalbay, Kayıplar Komitesi kazılarında çalışan arkeologlarla ve laboratuarda çalışan bilim insanlarıyla konuştu… Röportajların devamı şöyle:

***Kendinizi tanıtabilir misiniz?
Merhaba, benim adım Giannis Ioannu, 2006’dan beri Kayıp Şahıslar Komitesinde çalışıyorum. 2006’dan beri dışarda kazı yapılan yerlere katılıp kayıplarımızın kemiklerini araştırıyorum. Gördüğünüz gibi yaptığımız iş zor bir iştir çünkü günün bütün günü hep dışarılardayız ve hava şartların nedeniyle etkileniyoruz ama bu zorluk kayıplarımızın kemiklerini bulduk sonra tükeniyor.

***  İşiniz hakkında bize biraz bilgi verebilir misiniz?
Arkeologların işi araştırmacıların topladığı bilgilere göre bize yer söylenilir bizde verilen bilgiye göre ilk olarak oraya gider ve  yer tespiti yaparız sonra burada gördüğünüz gibi kazı yapmaya başlanılır. Bazı noktalara makinelerin yetişmediği taktirde biz arkeolog grubu olarak kendi malzemelerimizle kazı yapmaya devam ederiz gerek kürek olsun gerekse çapa. Bu süreçte kemiklere ulaşabilirsek makinelerin işlemesi durdurulur ve biz ellerimizle kemik araştırılmasına başlarız, bunun devamında bulduklarımızı fotoğraf olarak çekeriz ve laboratuvara göndeririz, bu olay laboratuvarda da devam etmeye başlar. Yaşadığımız en büyük sorunlardan biride bilgilerdir çünkü bize verilen gömün bilgilerinin kesinlik oranının yüksek olmasını isteriz. 40-50 senede çok şey değişti, çoğu şahit azaldı, bazıları ise tam olarak gömü hatırlamıyorlar bu nedenden dolayı insanlardan da rica ederiz bize ne kadar yardım edebilirlerse etsinler.

***  Sürekli ihbarlar alıyor musunuz?
Bilgiler sürekli araştırmacılar tarafından toplanılır ama bazen bize gelen bilgiler de olur çünkü dışarıda işlediğimiz için insanlar kazı yapılan yerden geçtikleri zaman bize bilgide bulunabilirler bizde bunları değerlendiririz ve bilgileri içeriye aktarırız.

***  İnsanlara burada bir çağrıda bulunmak ister miydiniz?
Umarım insanlarımız bildiği bilgileri aktarır çünkü  ne kadar fazla insan Kayıp Şahıslar Komitesi’ne bilgi verilirse o kadar kolay diğer kayıplarımıza da ulaşırız ve umarım insanlar bize yardımcı olur yaptığımız işin insancıl bir iş olduğunu anlarlar ve bilgiler daha çok artar çünkü biz diğer kayıplarımızın da bulunmasını isteriz.

-------------------------

*** Kendinizi tanıtabilir misiniz?
İsmim Deren Çeker, Mağusalıyım 2006 yılından itibaren kayıp şahıslar komitesinde çalışmaya başladım, ilk beş yılım arazide takım liderliği yaparak geçti daha sonra laboratuvara geçtim. Beş yıldır buradayım yani toplam 10 yıldır Kayıp Şahıslar Komitesi’nde çalışıyorum.

***  İşiniz hakkında bahsedebilir misiniz?
Laboratuvardaki işim insan kemiklerinden profil elde etmektir, iskeletleri inceleyerek yaş, boy, cinsiyet, uzunluk patolojik durumlar belirlemek ve kişilerin kimliklendirilmesine yardımcı olmak, travmalar da buna dahildir.

***  Ne kadar sıklıkta ihbarlar alıyorsunuz?
O konu ile arazi araştırmacılarımız ilgilenirler yani biz laboratuvar olarak bu kısımda pek dahil değiliz yani bunlar araştırmacıların görevleridir. Buraya gelmeden önce bazı basamaklar vardır, ilk olarak olay araştırmacılarda başlar, araştırmacılar şahitlerle konuşur, şahitlerle  konuştuktan sonra yerler belirlenir sonra arkeologlara bu yerler gösterilir, arkeologlar belirli yerleri kazdıktan sonra bir şeyler bulduktan sonra laboratuvara getirilir, bize gelmeden önce arada iki üç basamak vardır. Biz araştırma kısmıyla nasıl ilgileniriz, diyelim ki buradaki buluntular mesela işte üç kişi tahmin edilirken biz iki kişi olduğunu fark ederiz ve geri araştırmacılarımıza döner bilgilendiririz ve daha çok araştırma yapılmasını öneririz çünkü her zaman böyle gördüğünüz gibi iskeletler tam değildir onları biz birleştiririz. Laboratuvarla araştırmacıların ilişkisi bunlardır.

***  Alınan ihbarlar sizin için yeterli mi?
Bu ihbarlar yeterli değil, bu konuda küçük yayınlar, röportajlar falan oldu, televizyonlarda da sanırım bunun bilgisi verildi. Fakat insanların endişe etmek gibi bir durumları olmamasını isteriz, bizim burada yapmış olduğumuz olay bir şeyin suçlusunu bulmak değildir. Bizim buradaki amacımız şu an burada gördüğünüz insanların kimliği yoktur ve ailelerinin kim olduğunu bilmiyoruz sadece onlara onları geri vermek istiyoruz, biz vakanın kim tarafından gerçekleştirildiğini yani açık söyleyim katilin kim olduğunu yargılamak bize düşen bir kısım değil. Ayrıca biz kişinin kim olduğuyla ilgilenmiyoruz, bizim bütün sorunumuz şahitlerin ölmeye başlamasıdır çünkü siz bire bir görgü şahidiyseniz bana yeri daha güzel gösterirsiniz belki de hiç tereddüt etmeden ya da koskoca bir yer göstermektense belirgin yerler gösterirsiniz, ama bunu size başka biri anlattığı zaman siz artık bocalamaya başlarsınız ve ne kadar birinden birine geçerse bu birinci derecede bilgiler zamanla net tespitler kaybolmaya başlar. Ayrıca eklemek isterim ki bunu bir ihbar olarak algılamayınız bu bir vicdani ve bir insanlık görevi olarak algılamaları lazım ben şahsen bunu ihbar olarak görmüyorum, bunu sadece yardım olarak görüyorum. Bunları her insanın düşünmesi lazım, benim babam hiç bilmediğim bir yerde olsaydı, bir mezarı olmasaydı ne hissederdim acaba? O insanların bu yaralarını bence iyileştirmek lazım, yaraları kapatamayız ama iyileştirebiliriz. Bu yüzden insanlar bunu ihbar olarak algılamasın. Hiçbir şekilde isim de yazılmıyor bunlar vicdani ve insani bir görevdir.

***  Kıbrıslı Rumlar ile birlikte mi çalışıyorsunuz?
Evet, diğer taraftaki odada Türk koordinatörü var buradaki odada ise Kıbrıslı Rum koordinatörü var. Biz Teodora ile yaklaşık on senedir birlikte çalışıyoruz, adeta bir kız kardeşim gibi görüyorum kendisini. Benim diğer arkadaşlardan tek farkım, ben Rum koordinatörlüğünde çalışıyorum.

-------------------------------------

***  Kendinizi tanıtabilir misiniz?
Adım Fotis Androniku 2012’den beri Kayıp Şahıslar Komitesi’nde çalışıyorum. Burada Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlarla birlikte çalışıyoruz.

***  Yaptığınız iş hakkında bize biraz bilgi verebilir misiniz?
Yaptığımız iş kemikleri incelemek,  kimliklendirilmesini sağlamaktır. İlk olarak arkeologlar tarafından bulunup getirilen kemikleri inceleriz çoğu zaman da iskeleti birleştiririz çünkü her zaman tam olarak gelinmiyor çok kırıklar oluyor. Yaş, cinsiyet bu gibi şeyleri araştırırız. Ölüm sebebini bilemeyiz çünkü önümüzde bir vücut yoktur sadece kemikler vardır ve biz bunlardan sınırlı şeyler öğrenebiliriz. Şahısların kimliklendirilmesi yapılıyor ve ailelere bilgi veriliyor. Yaptığımız iş çok insancıldır, senelerdir kayıp olan insanları ailelerinin içi rahat etmesi için ve bu insanların artık bir kayıp değil de kimliklendirme yapılıp ailelerine verilmesi ve onlara mezar yapılmasını isteriz.

Haber: Buğçe Dalbay
Fotoğraflar: Mete Azizoğlu
(VOICE OF THE ISLAND – Haber: Buğçe Dalbay, Fotoğraflar: Mete Azizoğlu – 19.11.2016)