Son günlerde sık karşılaştığımız ani genç ölümler, toplumda derin bir üzüntü yaratırken, endişe de uyandırıyor.

Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hamza Duygu, mevcut bilimsel veriler ışığında ani ölümler ile aşı arasında bir bağlantı olmadığını ifade etti.

Son günlerde sık karşılaşılan ani genç ölümlerin ardında çoğunlukla kalple ilgili rahatsızlıkların bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Hamza Duygu, dünyada COVID-19 aşılarına bağlı kalp rahatsızlıkları nedeniyle rapor edilen herhangi bir ölüm vakasının olmadığını vurguladı.

 Duygu, “Tam tersine COVID enfeksiyonu geçiren kişilerde kalp kası ya da kalp zarı iltihabı gelişme oranı daha fazla olup %3-5 civarındadır. COVID enfeksiyonu sonrası ani ölümlerin görüldüğü ve çoğunun kalp tutulumuna bağlı olduğu da bir gerçek olup, konuyla ilgili bilimsel çalışmalar devam etmektedir. Dolayısıyla ani ölüm riski aşılananlarda değil, bilakis, Covid enfeksiyonu geçirenlerde mevcuttur. Bu bilimsel veriler doğrultusunda halkın aşılanma konusunda tereddüt yaşamaması gerekmektedir” ifadesini kullanıyor.

“Ani ölümlerin esas nedeni tanısı konulmamış kalp hastalıkları”

Toplumdaki yaygın kanı, kalp rahatsızlıklarının genellikle ileri yaş hastalığı olduğu yönünde iken, günümüzde, sigara ve uyuşturucu madde kullanımı, modern ve sanayileşen toplumun getirdiği yanlış beslenme alışkanlıkları, obezite ve yoğun stres, kalp hastalıklarınının erken yaşlarda görülmesine yol açıyor. Uzmanlar ani ölümlerin esas nedeni olarak tanısı konulmamış, hiçbir belirti vermeden seyreden kalp hastalıklarına işaret ediyor. Yine ani genç ölümlere ait otopsi sonuçlarının üçte ikisinde, ölüm nedeni kalp hastalığı olarak kayıtlara geçiyor.

Öncesinde bilinen bir sağlık sorunu olmamasına rağmen, bazen kişilerde beklenmedik şekilde başlayan şikayetler, 1-2 saat gibi kısa bir süre içinde ölümle sonuçlanabiliyor. Sıklıkla öldürücü ritim bozukluklarının ortaya çıkmasıyla gerçekleşen ani ölümlerde, kalbin kanı pompalama görevini yerine getirememesi ile kan akışı duruyor. Kalp ritminin dakikalar içinde normale döndürülemediği durumlarda ise ölüm gerçekleşiyor. Prof. Dr. Hamza Duygu, genellikle efor sırasında meydana gelen ve nefes darlığı, çarpıntı, gözlerde kararma, fenalık hissi gibi belirtiler veren kalp hastalıklarında, bazen kalbin hiçbir belirti vermeksizin aniden durabildiğini de hatırlatıyor.

“Ani ölümlerin başlıca nedeni kalp damar tıkanıklığına bağlı kalp krizi”

Prof. Dr. Hamza Duygu, ani kardiyak ölümün başlıca nedeni olarak kalp damar tıkanıklığına bağlı gelişen kalp krizi olduğuna dikkat çekiyor. Öte yandan gençlerde sigara, kokain-amfetamin gibi maddelerin kullanımı, erken yaşlarda başlayan şeker hastalığı, hipertansiyon ve doğuştan ailevi kolesterol yüksekliği ile koroner damar çıkış anomalilerinin kalp krizine neden olabildiğini de belirtiyor.

Nadir görülen ailesel geçişli genetik hastalıklar, sağlıklı genç bireylerde ani ölüme neden olabiliyor. Bu nedenle yüksek riskli hastalıklar çeşitli tanısal yöntemlerle saptanabiliyor. Prof. Dr. Hamza Duygu kalbe bağlı ani ölümlerin önüne geçmek için halkın bilinçlenmesi gerektiğine dikkat çekerek “Öncelikle ailesinde ani kalp durması olan kişiler mutlaka kalp merkezine başvurmalı ve tarama yaptırmalıdır. Profesyonel sporcularda veya egzersiz programına katılacak kişilerde bu daha da önemli hale gelmektedir. Çünkü kalbe bağlı ani ölümler genellikle sportif aktiviteler sırasında görülmektedir. Kalp damar tıkanıklığı olanlar, aort damarında genişleme, ritim bozukluğu, kalp yetmezliği, doğuştan kalp hastalığı gibi ani ölüme eğilim yaratan durumlar erken tanı ile saptanarak kalbe bağlı ani ölümler önlenebilmektedir” ifadesini kullanıyor.

Gençlerde kalbe bağlı ani ölüm riskini artıran faktörler nelerdir?

Kalp damar tıkanıklıkları ve buna bağlı kalp krizlerine ilave olarak, aort damar yırtılması, akciğer embolisi, kalp yetersizliği, doğumsal kalp ve kalp kası hastalıkları, kalp kapak hastalıkları, kalp kası iltihabı, uzun QT sendromu, kısa QT sendromu, WPW sendromu, brugada sendromu, aritmojenik sağ ventrikül displazisi gibi bazı ciddi ritim bozuklukları ile toksik, uyuşturucu madde kullanımı da gençlerde ani kalp ölümüne yol açabiliyor.

Prof. Dr. Hamza Duygu açıklamalarında son olarak, günlük rutin iş temposundan vakit bulamayıp "Bana bir şey olmaz" inanışı ile çoğu kez kulak ardı edilen kontrollü yaşamın, sağlıklı yaşamın olmazsa olmaz kurallarından biri olarak görülmesi gerektiği ifadelerini kullanıyor.