Türkiye’den Kıbrıs’ın kuzeyine 2018 yılında aktarılacak hibe ve kredi dağılımı ile usullerini içeren protokol imzalandı: 1 milyar 230 milyon TL kredi ve hibe… Protokol yeni mükellefiyet getirmezken kredi ve hibe programlarının kullanımını kapsıyor

2018’de Kıbrıs’ın kuzeyine Türkiye Cumhuriyeti tarafından ayrılan 1 milyar 230 bin TL’lik kredi ve hibe nitelikli kaynakların dağılımını içeren protokol imzalandı. Protokole göre; söz konusu kaynağın 635 milyon TL’sini ‘hibe’, 595 milyon TL’sini de ‘krediler’ oluşturdu.

MADDE MADDE ÖDENECEK KAYNAKLAR:

HİBELER:

Yatırım: 200 milyon TL
Savunma: 300 milyon TL
Reel sektör:135 milyon TL

KREDİLER:

Kamu maliyesine katkı(Cari bütçe açığına katkı):100 milyon TL
Reform destek ödeneği: 420 milyon TL
Diğer ödemeler: 75 milyon TL

2017’DEN 2018’E DEVREDEN:

Yatırım projeleri: 264.3 milyon TL
Reel sektör: 64.977 milyon TL

Ayşe GÜLER

UBP-DP Hükümeti döneminde TC ile KKTC Hükümeti arasında imzalanan İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması çerçevesinde hayata geçen Yapısal Dönüşüm Programı’nın son dönemini kapsayan protokol imzalandı.

İmzalanan protokolle birlikte; 2018 yılında Kıbrıs’ın kuzeyine Türkiye’den ayrılan 1 milyar 230 bin TL’lik kredi ve hibe nitelikli kaynakların dağılımı belirlendi.

Protokole göre; söz konusu kaynağın 635 milyon TL’sini ‘hibe’, 595 milyon TL’sini de ‘krediler’ oluşturdu.

Geçtiğimiz günlerde imzalanan protokolde yalnızca 2018 yılı için belirlenen hibe ve krediler değil,

2016-2018 İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında 2017 yılından devreden kaynaklara da yer verildi. 264 milyon 300 bin TL yatırım, 64 milyon 977 bin TL de reel sektör için ayrılan kaynağın devrettiği ifade edildi.

Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek olan protokol ile kaynakların Mayıs ayı sonunda Kıbrıs’ın kuzeyine aktarılması bekleniyor.

Başbakan Tufan Erhürman, Türkiye Cumhuriyeti ile imzalanan protokolün rutin ve teknik bir şey olduğunu, hibe ve kredilerin kullanımını kapsadığını ifade ederek, yeni bir mükellefiyetin yer almadığını kaydetti.

BRT’de konuşan Erhürman, söz konusu protokolde kamu reformu, belediye reformu, ya da limanlar konusuyla ilgili herhangi bir madde bulunmadığını ifade ederek, bu konularla ilgili atılacak adımların 2016-2018 İktisadi Mali İşbirliği Anlaşması’nda imzalandığını hatırlattı.

Öte yandan TAK’a değerlendirmede bulunan Maliye Bakanı Serdar Denktaş ise protokolün imzalanmasının öngörülen tarihe göre geciktiğini belirtti, Mayıs sonundan itibaren Türkiye’den yeni yatırımlar için kaynak geleceğini ancak seçim yasakları nedeniyle ihale açılamayacağını kaydetti.

420 MİLYON TL ‘REFORM DESTEKLEME ÖDENEĞİ’… 3 başlık altında toplanan, 595 milyon TL olarak öngörülen kredilerde ise en fazla ödenek, ‘reform destekleme projelerine’ ayrıldı. Bu yıl Kıbrıs’ın kuzeyine 420 milyon TL ‘reform destekleme ödeneği’ aktarılacak.

En büyük pay ‘savunmanın’…

Yatırım, savunma ve reel sektör projelerine aktarılan kaynakların yer aldığı ‘hibede’ en büyük pay, savunma kaynaklarının oldu.

2018 yılında ‘savunma kaynakları’ için Kıbrıs’ın kuzeyine Türkiye’den 300 milyon TL kaynak aktarılması kararlaştırıldı.

Bununla birlikte bu yıl 200 milyon TL ‘yatırım’, 135 milyon TL de ‘reel sektör’ projelerine ayrıldı.

Krediler… ‘Reform destekleme ödeneği’ ilk sırada…

3 başlık altında toplanan, 595 milyon TL olarak öngörülen kredilerde ise en fazla ödenek, ‘reform destekleme projelerine’ ayrıldı.

2018 yılı için Kıbrıs’ın kuzeyine 420 milyon TL ‘reform destekleme ödeneği’ aktarılacak.

Aynı yıl içerisinde kamu maliyesine yani cari bütçe açığına yapılacak katkı ise 100 milyon TL olacak.

Türkiye’den Kıbrıs’ın kuzeyine ‘diğer ödemeler’ altında 75 milyon TL kredi verilecek.

 “YENİ MÜKELLEFİYET YOK”…Başbakan Tufan Erhürman, Türkiye Cumhuriyeti ile imzalanan protokolün rutin ve teknik bir şey olduğunu, hibe ve kredilerin kullanımını kapsadığını ifade ederek, yeni bir mükellefiyetin yer almadığını kaydetti. BRT’de konuşan Erhürman, söz konusu protokolde kamu reformu, belediye reformu, ya da limanlar konusuyla ilgili herhangi bir madde bulunmadığını ifade etti.

2017’den 2018’e aktarılan kaynaklar…

İmzalanan protokolde, 2016-2018 İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında 2017 yılından devreden kaynaklar da yer alıyor.

Buna göre; 2018 yılına yatırımlara ilişkin 264 milyon 300 bin TL, reel sektör için ise 64 milyon 977 bin TL devretti.

2017 YILINDAN DEVREDEN KAYNAK: 329 MİLYON 277 BİN TL… Geçtiğimiz günlerde imzalanan protokolde yalnızca 2018 yılı için belirlenen hibe ve krediler değil, 2016-2018 İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında 2017 yılından yatırımlara ilişkin 264 milyon 300 bin TL, reel sektör için ise 64 milyon 977 bin TL devrettiği yer aldı.

2019-2021 Protokolü…

Sosyal ve Ekonomik Kalkınma Protokolü

2018 yılında kullanılacak hibe ve kredilere yönelik kaynak belirlenirken, 2019-2021 yıllarını kapsayacak protokole yönelik de hazırlıklar başladı.

Gelecek yıl imzalanacak protokolün Sosyal ve Ekonomik Kalkınma Protokolü olması hedefleniyor.

Hatırlanacağı üzere Başbakan Tufan Erhürman tarafından yapılan açıklamada; TC Başbakan Yardımcısı Recep Akdağ ile yapılan toplantıda hemfikir olunan konuların 5 başlık altında toplandığını açıklamıştı.

Protokolde somut ibarelerin yer alacağı, eylem planlarının etap etap denetimlerden geçirilecek şekilde yapılacağı da belirtilmişti.

“Hiçbir şekilde yeni mükellefiyet yok. Bu protokolde TC’den gelecek hibe ve krediler, yani rakamlar düzenleniyor.  Rutin, teknik bir şey…”

5 başlık da uzlaşı…

Şu ana kadar protokole yönelik heyetler arası görüşmelerde Türkiye’den gelen suyun tarıma öngörülen 3 yıllık süre öncesinde aktarılması konusu ele alınmış, Güzelyurt'a daha kısa sürede su verilmesi konuşulmuştu.  

Yeni hastaneler konusunun da gündeme geldiği toplantılarda, sözleşme metinlerinin protokole girmesi kararlaştırılmıştı.

Kıbrıs’ın kuzeyinde yoksulluğun olduğu ve gençliğin risk altında bulunduğu bölgelere  gençlik/spor hizmetleri götürülmesi konusunda uzlaşıya varılmıştı.

Bununla birlikte TC’den elektrik getirilmesi konusunda da, fizibilete  çalışmasının yapılması, enterkonnekte sistemin kurulması, tüketiciye ucuza ulaşması ve hukuki çerçevenin ne olacağı da ifade edilmişti.

Yerel yönetimlerde reform konusunun protokolün de unsuru olacağını belirtilmişti.

Ayrıca İskele –Karpaz’ın kalkınmada öncelikli yer olması, toplu taşımacılık, Avatem ve rehabilitasyon merkezinin uyuşturucu kullanan kişiler için hızla devreye girmesi, KKTC’ye yeni ve diğerlerinden büyük bir sanayi bölgesinin yapılması da protokolün esasları arasında yer aldığı ifade edilmişti.

Başbakan Tufan Erhürman: “Hükümeti kurduk, 15 Şubat’ta güvenoyu aldık. 7 Nisan itibariyle bütçe resmileşti. Henüz TC’den kaynak almış değiliz, bu protokollerin imzalanması gerekiyordu. Şu ana kadar tüm kaynakları, kendi bütçemiz üzerinden yaptık”

Başbakan Tufan Erhürman’dan "Hibelerin Kullanımına İlişkin Protokol" ve "Kredinin Kullanımına İlişkin Protokol" açıklaması:

“Yeni mükellefiyet yok”

Başbakan Tufan Erhürman, Türkiye Cumhuriyeti ile imzalanan protokolün rutin ve teknik bir şey olduğunu, hibe ve kredilerin kullanımını kapsadığını ifade ederek, yeni bir mükellefiyetin yer almadığını kaydetti.

BRT’de konuşan Erhürman, söz konusu protokolde kamu reformu, belediye reformu, ya da limanlar konusuyla ilgili herhangi bir madde bulunmadığını ifade ederek, bu konularla ilgili atılacak adımların 2016-2018 İktisadi Mali İşbirliği Anlaşması’nda imzalandığını hatırlattı.

Erhürman’ın açıklamaları özetle şöyle:

“Bir takım şeyler birbirine karıştırılıyor ya da karıştırmak isteniyor. Nisan ayında iki protokol imzaladık. Bunların 2019-2021 Mali Protokolü ile alakası yok. Bu konuyu Recep Akdağ geldiğinde görüşmüştük, Sosyal ve Ekonomik Protokol görüşmelerine başladığını açıklamıştık. 2018 yılı sonuna kadar giden protokol var.

2016-2018 İktisadi Mali İşbirliği Anlaşması 2016’da imzalandı, 2018’e kadar süresi var. Kullanılacak hibe, kredi, kaynaklar var. Bunları kullanabilmek için yıllık protokol imzalanıyor. Kaç para kullanılacağı, hangi amaçla kullanılacağını düzenleniyor. Yeni mükellefiyetler yoktur. Resmi Gazete’de yayınlanacak. 

Hükümeti kurduk, 15 Şubat’ta güvenoyu aldık. 7 Nisan itibariyle bütçe resmileşti. Henüz TC’den kaynak almış değiliz, bu protokollerin imzalanması gerekiyordu. Şu ana kadar tüm kaynakları, kendi bütçemiz üzerinden yaptık.

Hiçbir şekilde yeni mükellefiyet yok. Bu protokolde TC’den gelecek hibe ve krediler, yani rakamlar düzenleniyor.  Rutin, teknik bir şey… Her yıl imzalanan, içerisinde rakamların olduğu bir protokoldü. Bazı rakamlarda artış, bazı rakamlarda düşüş var. Protokolü yeni imzaladık.

Kamu reformu, belediye reformu, limanlar konusu tekrar edilmez. Bunlar zaten imzalandı. O dönemin hükümeti imzaladı. 2019-2021 protokolünün içine ne yazılacağı o zaman görülecek.

Daha önce de açıkladım, bu protokolle ilgili görüşmeleri siyasi düzeyde yapacağımızı, mali tarafının değil, ekonomik tarafının ağır basacağını söyledik. Sosyal ve Ekonomik Kalkınma Programı olacağını paylaştık. Bir kaşık suda fırtına koparmaya çalışıyorlar. Anlamakta güçlük çekiyorum. Bilinen şeyler, bilinmiyor gibi yapılması kabul edilemez.  Şeffaf olmak, bunların Resmi Gazete’de yayınlanmasıdır.”

Maliye Bakanı Serdar Denktaş:

“Kaynaklar, Mayıs sonundan itibaren gelecek”

Maliye Bakanı Serdar Denktaş, protokolün imzalanmasının öngörülen tarihe göre geciktiğini belirtti,

Mayıs sonundan itibaren Türkiye’den yeni yatırımlar için kaynak geleceğini ancak seçim yasakları nedeniyle ihale açılamayacağını kaydetti.

TAK’a değerlendirmelerde bulunan Denktaş, 7 Ocak erken genel seçimine işaret etti ve şunları ekledi:

“ ‘Erken seçimi erteleyin, bütçeyi geçirelim yoksa 2018 olumsuz etkilenecek’ dedim. O dönemde beni dinleyen olmadı.  İkazlara rağmen ne sivil toplumdan ne de ne de ilgili çevrelerden destek için ses yükseltmedi. 2018’ e bütçesiz girdik. Bütçenin fiili olarak uygulamaya girmesi 7 Nisan’dır. Mayıs sonundan itibaren Türkiye’den yeni yatırımlar için kaynak gelecek ancak seçim yasakları nedeniyle ihale açılamayacak. Yani erken seçim kararıyla hem ülkenin hem de hükümetin 2018’deki ilk 6 ayı heba edildi.”

Ek mesailerin ödenememesinin ve protokolün öngörülen tarihte imzalanamamasının nedeninin erken seçim olduğunu söyleyen Denktaş, “Sıkıntıların ana kaynağı bütçenin geç geçmesidir” dedi.

“Müteahhit alacaklarını cuma günü ödeyeceğiz”

Kamuda açılan ihalelere geçtiğimiz yıl katılan müteahhitlerinin alacaklarının da ödenemediğini, bunun piyasayı olumsuz etkilediğini kaydeden Denktaş, “Geçen yıldan kalan müteahhit alacaklarını cuma günü ödeyeceğiz” açıklamasında bulundu.

Müteahhitlerin ödemeleri ve Nisan ayı da dahil olmak üzere tüm harcamaları yerel kaynaklardan karşıladıklarını belirten Denktaş, “Protokoller 19 Nisan’da imzalandı. Yürürlüğe girişiyle piyasa para akışı Mayıs sonunu bulur” dedi.

Ek mesailer…”47 Dairenin harcama belgesi gelmedi”

Ek mesailerle ilgili de değerlendirmede bulunan Denktaş, Pazartesi günü polis ve birkaç dairenin ek mesailerinin karşılığı olan 3 milyon TL’nin ödendiğini söyledi.

Maliye Bakanı Denktaş, Hazine Dairesi Müdürü’nün her daire müdürünü bizzat aramasına rağmen 47 dairenin harcama belgelerinin henüz gelmediğini belirtti.

Başbakanlık Müsteşarı Berkan Tokar:

“Yeni protokol, anlaşma metni yok”

Başbakanlık Müsteşarı Berkan Tokar, 2016-2018 Yapısal Dönüşüm Programı kapsamında 2018 yılı için hibe ve kredi niteliklerinin dağılımı ve kullanımını belirleyen protokolün imzalandığını açıkladı, “yeni bir anlaşma metni ya da protokol söz konusu değildir” dedi.

YENİDÜZEN’e bilgi veren Tokar, imzalanan protokolle sanayi ve reel sektöre sağlanacak kredi ve hibelerin belirlendiğini kaydetti, “Söz konusu protokol, mevcut protokol üzerinden rutin olarak yıllık gerekli kaynakların aktarılmasını içeriyor” şeklinde konuştu.