Covid 19 sonrası nasıl bir dünya düzeni oluşacak?

Bu soru pek sık soruluyor ve cevabını bilen yok şimdilik.

En büyük ekonomik güçleri, süper silahlara hükmeden ülkeleri dahil dize getireceği anlaşılan yeni tip Corona virüsü sayesinde sistem tartışması uzunca sayılabilecek bir aranın ardından tekrar tetiklenmiş oldu.

Elbette entelektüel düzeyde dünya düzenine dair fikir cimnastiği hep yapılıyordu ama kitleler işin içinde değildi.

Şimdi küresel bir keşmekeş yaşanırken, sistem sorgulaması da tabana yayılabilir.

Ve yayılmalıdır da...

Yayılmalıdır ki, insanlık tarihi yeni bir döneme girme fırsatını eline geçirebilsin.

Buna çok ihtiyaç var.

***

Corona öncesinde hüküm süren dünya düzeni neydi, ona bakmakla başlayalım işe...

1990'ların başından itibaren oluşan ve başlarda 'tek kutuplu dünya' diye tabir edilen model, aslında kapitalist sistemin sorgusuz sualsiz kabulünden başka birşey değildi.

Sovyetler Birliği sonrası süreçte, tek kutbun getireceği söylenen nimetler gelmediği gibi, global dünyada insanlar çok daha büyük kayıplara uğradı.

Sömürü düzeni alabildiğine yayıldı, modern kölelik dönemi başladı.

Silahlanma yarışı azalmadı, aksine arttı.

Ülkeler sağlık ve eğitim yerine terör ya da dış düşman gerekçesiyle savunma alanına kaynak akıttı.

Devletler süratle sosyallikten uzaklaştı, yurttaşlarını boğaz tokluğuna duacı hale getirdi.

Küresel ısınma dahil onlarca büyük dert, dünyanın başına nükleer/kimyasal/biyolojik silah denemeleri ve acımasız çokuluslu tröstlerin kar doyumsuzluğu sayesinde geldi.

Teknoloji gelişmesine gelişti, en fakir ülke insanı bile akıllı telefon kullanmaya başladı ama aynı fakir ülke insanı temiz su, bir dilim ekmek bulamaz hale geldi.

NASA Mars'ta hayat izleri tespit edecek düzeye ulaştı ama dünyamızda neredeyse oksijen soluyacak ortam kalmadı.

Dünyada üretim arttı, tüketim de arttı, ancak toplam servetin yüzde 95'i birkaç zengin ailenin banka hesaplarında beklerken, milyarlarca insan açlık, hastalık, kıtlık, susuzluk, savaş, terör yüzünden ölüme terkedildi.

İletişim, bilişim, ulaşım ağları dünyayı küresel bir köye benzetti ama başlarına bomba yağan ülkelerden kaçan Aylan bebeklerin fotoğrafları bu 'köy'ün vahşi bir yer olduğunu bize fazlasıyla gösterdi.

***

Soru şudur:

Corona sonrası bu düzen tamam mı, yoksa devam mı?

Virüs yapacağını yapıp bizi bizimle bıraktığında, kaldığımız yerden herşeye devam mı edelim, yoksa birşeyler değişmeli mi?

Çok uzun zamandır bu soruları böylesine geniş biçimde tartışma imkanı bulamıyorduk.

Belki şu an sadece virüsle başa çıkmaya odaklanıyoruz ama sanırım bir adım sonrasında sistemi, kurulu düzeni de masaya yatırmak şart oldu.

Ne diyordu üstad?

"Bu düzen böyle mi gidecek?

Pireler filleri yutacak..."

Kim bilir?

Belki de bu sefer 'virüsler sistemi yutacak'...

Karışık bir iş vesselam!..