Mali krizle boğuşan 17 belediyenin ‘Borç’ kamburu aylık faizlerle gün be gün artıyor, sosyal yatırımları yıllarca biriken belediyeler toplamda 213 Milyon TL’nin üzerinde borçla boğuşuyor. Bu rakamın büyük bir kısmı ise ‘Gecikme Zammı’ndan oluşuyor…      

LTB başı çekiyor!.. Sosyal Sigortalar Dairesi’ne yaklaşık 54 Milyon TL borcu olan LTB’nin, İhtiyat Sandığı Dairesi’ne ise 71 Milyonu aşkın borcu olduğu bulunuyor…

Fehime ALASYA

Mali krizle boğuşan belediyelerin Sosyal Sigortalar Dairesi’ne 2017 Aralık ayı itibariyle 101 Milyon 504 Milyar TL, İhtiyat Sandığı Dairesi’ne ise Ocak 2018’e göre 112 Milyon 126 Milyar TL borcu bulunuyor. Toplam borç, 213 Milyon 630 Milyar TL’ye ulaştı.

Çalışanların emeklilik ve ikramiye haklarını güvence altına alan sosyal yatırımlar konusunda 17 belediyede yaşanan sıkıntı gün be gün katlanarak artıyor.

Sosyal Sigortalar Dairesi ile İhtiyat Sandığı Dairesi verilerine göre 28 belediyeden 17’sinin ciddi miktarda vereceği bulunuyor.

2016 yılından öncesine ait olan birikmiş borçların yarısından fazlası ise ‘gecikme zammı’ …

Belediyelerin Sosyal Sigortalar Dairesi’ne olan 101 Milyon 504 Bin TL’lik borcununun 61 Milyon’u aşkın rakamı ana borçken, geriye kalan 40 milyon ise ‘gecikme zammı’ olarak gün be gün artıyor…

Sosyal Sigortalar Dairesi’nde görülen borcun neredeyse yarısı ‘gecikme zammı’ olarak kayıtlara geçerken, bu durum İhtiyat Sandığı Dairesi’nde daha da kabarık.

BELEDİYELERİN 2017 YILSONU İTİBARİYLE GÖRÜLEN SOSYAL SİGORTA VE İHTİYAT SANDIĞI BORÇLARI:

Borç miktarları oldukça kabarık, LTB başı çekiyor

Mali krizle boğuşan belediyeler arasında ise en fazla borcu olan Lefkoşa Türk Belediyesi…

Sosyal Sigortalar Dairesi’ne yaklaşık 54 Milyon TL borcu olan belediyenin, İhtiyat Sandığı Dairesi’ne ise 71 Milyonu aşkın borcu olduğu tespit edildi. LTB’ye ait ortamla 125 Milyon TL’lik borcun yaklaşık 58 Milyon TL’si ise ‘gecikme zammı’.

LTB’nin yanı sıra özellikle Yenierenköy Belediyesi, Çatalköy Belediyesi, Lefke Belediyesi, Yeniboğaziçi belediyelerinde de borç miktarı oldukça kabarık.

Resmi verilere göre borçlar şöyle: “Yenierenköy Belediyesi 13,547,123.58 TL, Çatalköy Belediyesi 13,321,195.57 TL, Lefke Belediyesi 14,795,011.65 TL, Yeniboğaziçi Belediyesi 11,581,332.57 TL, Esentepe Belediyesi 4,235,126.63 TL”

Anaparadan çok ‘gecikme zammı’…

Resmi verilere göre 17 belediyenin Sosyal Sigortalar Dairesi’ne 101 Milyon 504 Milyar TL borcu bulunuyor. Aynı belediyelerin İhtiyat Sandığı Dairesi’ne ise toplamda 112 Milyon 126 Milyar TL borcu kayıtlara geçti.  

Sosyal Sigortalar Dairesi’ne olan 101 Milyon 504 Bin TL’nin 61 Milyon’u aşkın rakamı ana borç, geriye kalan 40 Milyonunun ise ‘gecikme zammı’ olduğu görüldü. Sosyal Sigortalar Dairesi’nde görülen borcun neredeyse yarısı ‘gecikme zammı’ olarak kayıtlara geçerken, bu durum İhtiyat Sandığı Dairesi’nde daha da kabarık.

İhtiyat Sandığı Dairesi’ne toplan 112 Milyon’u aşan borcun 61 Milyondan fazlası ‘gecikme zammı olarak kayıtlarda yer alırken, Sosyal Sigortalar Dairesi’nde olan 101 Milyon’un 40 Milyondan fazlası ‘gecikme zammı olarak görülüyor.

Buna göre;

Sosyal Sigortalar Dairesi:

ANAPARA: 61,149,066.53 TL,
GECİKME ZAMMI: 40,355,073.03,
TOPLAM BORÇ: 101,504,139.56

İhtiyat Sandığı Dairesi:

ANAPARA: 50,907,059.94 TL,
GECİKME ZAMMI: 61,219,039.12 TL,
TOPLAM BORÇ: 112,126,099.06 TL

Her ay yüzde 1 ‘gecikme faizi’

Söz konusu borçlara her ay yüzde 1 gecikme zammı işlerken, bu rakamlardan sadece İhtiyat Sandığı Dairesi’nde olan 112.126.000 TL’lik borca her ay Bin 121 TL’yi aşan faiz eklendiği anlamına geliyor.

Mevcut borçların, belediye muhasebelerinde ise bazı durumlara göre daha düşük olabileceği ifade ediliyor. Rakamların ‘takribi’ olarak hesaplandığı belirtiliyor.

Emekliliği gelen personellerin veya özel durumda sosyal haklarından yararlandırılmak istenilen personeller için yapılan toplu ödemelerden dolayı bu rakamların bazı belediye kalemlerinde daha düşük olduğu belirtiliyor.   

Belediyelerdeki mali boyutun dışında, personelin de yıllarca sosyal güvencesiz çalıştırıldığı bir kez daha dikkat çekiyor.

‘BORÇSUZ BELEDİYELER’ DE VAR…

11 belediyenin borcu yok

Belediyeler arasında yatırımlarını düzenli yapan 11 belediyenin Sosyal Sigorta Dairesi ile İhtiyat Sandığı Dairesi’ne yatırımlarla ilgili borcu yok.

Mağusa Belediyesi, Girne Belediyesi, Güzelyurt Belediyesi, Gönyeli Belediyesi, Değirmenlik Belediyesi, Dikmen Belediyesi, İskele Belediyesi, Alsancak Belediyesi, Alayköy Belediyesi, Tatlısı Belediyesi ve Akıncılar Belediyesi’nde çalışanların yatırımlarının düzenli olarak yapıldığı ve ilgili dairelere borçlarının bulunmadığı tespit edildi.

İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü “İlave kaynak şart” dedi…

İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigorta Dairesi’ne olan yüklü miktardaki borçla boğuşan 17 belediye için yapılan yeni uygulamayı YENİDÜZEN’e yorumlayan İhtiyat Sandığı Dairesi Müdürü Erman Yaylalı, yapılan yeni uygulamaların ise borç batağında boğuşan belediyeleri daha büyük bir çıkmaza sürükleyeceğini öngörüyor. 

Yalyalı, “Belediyeler Yasası” bünyesindeki uygulamaların yeniden düzenlenmemesi durumunda birçok belediyenin maaş ödeyemeyecek duruma gelebileceğine dikkat çekti.

Yasayla birlikte belediye çalışanlarının güncel yatırımlarını güvence altına aldığını anlatan Yalyalı,

“Yasa güncel yatırımlara faydalı fakat uzun vadede olumsuz getirileri olacak” dedi.

Bu durumdan en çok çalışanların etkilendiğini ve ileri vade de etkileneceğine dikkat çeken Yalyalı, belediyelerin bu durumun üstesinden ‘ilave kaynak’ ile gelebileceğine dikkat çekti.

İhtiyat Sandığı Daire Müdürü Erman Yaylalı:
“Belediyeler bu rakamları ödeyemez”

“1 Ocak 2018 tarihinde devreye girecek olan yasayla ilgili maalesef belediyelerimizden büyük bir sessizlik var. Yani hiç kimse bu borcu ödemeye yaklaşmıyor. Borcu olan belediyelerin büyük bir kısmı maaş bordrolarını bize göndermiyor. Dolayısıyla net borcu çıkarmamız mümkün değildir. Bu yüzden hesaplamalarda sıkıntı yaşıyoruz.

Bunlar geçmiş dönemle ilgili maaş bordrolarıdır.

Ben belediyelerin büyük bir kısmının yeni yasayı yerine getiremeyecek diye düşünüyorum.

Yeni yasayla 2016 yılından önceki borçlarda yapılandırmaya gidilmesi gerek ama bu konuda sadece Lefkoşa Türk Belediyesi bu konuya yaklaşım gösterdi. Üstelik yeni yasada maliye bakanlığı her şekilde devletin belediyelere olan katkısından kesip bu ödemeleri yapacak diye bir geçerlilik var. Bu belediyeleri çok büyük çıkmaza sokacak.

Yasada uygulanan yeni yapılandırma ile devlet, borcunu ödeyemeyen belediyelerden katkı payını kesip, her şeye rağmen borcunu ödeyecek. Bu durma devlet için büyük bir gelir olan katkı payı akışı duracak. Belediyeler maaş ödeyemeyecek duruma dahi gelebilecek… Tüm bunların bir an önce düzenlenmesi gerek. Yani belediyeler tarafından da çok kötü ve karamsar bir senaryo ortaya çıkıyor.”

“Yasa güncel yatırımlara faydalı fakat uzun vadede olumsuz getirileri olacak”

“Yaptığımız istişarelerde belediyelerin şu an bile güncel yatırımları yaparken zorlandığı duyumlarını alıyoruz. Katkı payının da kesilmesi ile tamamen kötü bir durum ortaya çıkacak. Belediyeler bu yükün altından kalkamaz diye düşünüyorum. Belediyeler bu rakamları ödeyemez… Bence bu kuralın yeniden düzenlenmesi gerekir. Bu yasa güncel işleyişi olumlu etkiledi fakat uzun vadede olumsuz getirileri olacak. Bu yasa güncel yatırımların yapılmasında çok büyük fayda sağladı, bunu başardı fakat eski borçlarla ilgili sıkıntı var.

Devlet katkı paylarının kesilmesi ile çok büyük kaos yaşanacaktır.

Yasa bize 2018 Ocak ayında bunu alacaksınız diye belirtiyor fakat henüz bütçe geçmedi…”

Çalışanlar olumsuz etkileniyor

“Bu belirsizlik ve çıkmaz belediye çalışanlarını çok olumsuz etkiliyor. Kişiler avans alamaz durumdadır, alsa bile çok düşük rakamlar söz konusudur. Bunun yanında ihtiyat sandıklarına gerileme olması olumsuz bir durumdur.”

İlave kaynak şart…

“28 belediyenin olduğu bu yapıda, devletin belediyelere ekstra katkı vermesi gerekiyor. İlave bir kaynak yaratılması gerekiyor. Aksi halde bunun çalışmasını mümkün görmüyorum. Umarım yeni gelecek olan hükümet buna bir çare bulur. Belediyelerin mevcut dudumda bu senaryonun üstesinden gelemsi olanak dışı gibi görülüyor. İlave kaynak ile bu aşılabilinir…”  

“Bankalarda 550 Milyon civarında mevduatımız var”

“Bizim dairemizin durumu çok iyi. Aylık gelirlerimiz ile giderlerimizi çok rahat karşılıyoruz. Sürekli gelir fazlamız var. Hak sahibi olan, birikimini almak isteyen herkes hukuki şartlar çerçevesinde alabiliyor. Şu anda kendi ayaklarımızın üzerinde duran, bunun yanında gelir fazlamızın olduğu bir yapıdayız.

Maddi olarak hiçbir sıkıntımız yok, bunun yanında gelir fazlamız var. Bankalarda 550 Milyon civarında mevduatımız var, bunun yanında devletin bize borcu var.

Devletin borcuyla ilgili de geri dönüşümün başlaması gerekir diye düşünüyorum. Bir şekilde bu borcun süreç içerisinde eritilmesi gerekiyor. Faizinden dolayı bu borç sürekli artıyor.”

Oto kontrol sistem olmalı…

“Vergi Dairesi, Sosyal Sigortalar ve İhtiyat Sandığı gibi kurumların işbirliği içerisinde olması ile yani oto kontrol sistemi ile birçok sorunun üzerinden kalkabilecek duruma gelebiliriz. Oto kontrol sistem ile birçok sorun çözülebilir. Birçok kurumun tek çatı altında oluşturulduğu yapıyla, güçlü bir irade doğrultusunda çözümler bulunabilir.”