Dila ŞİMŞEK

Çatalköy’deki işletme sahipleri, bölgede ‘esnaf olmanın’ sıkıntılarını anlattı, kiraların cep yaktığını söyledi, yerli halkın ‘mecbur kalmadıkça’ bir şey almadığını, bölgedeki yabancı nüfusun ise gitgide azaldığını söyledi.

İşletmeciler, bölgede yabancı nüfusun yaygın olduğunu, ancak eskiye oranla göçlerin yaşandığını gözlemlediklerini kaydetti.

Çatalköy’deki yerli halkın, ‘mecbur kalmadıkça’ bir şey alamadığını da dile getiren işletmeciler, buna sebep olarak ise alım gücünün düşmesini gösterdi.

Bölge esnafı, “Türk Lirası kazanıyor, kiramızı Sterlin olarak ödüyoruz. Esnafız, ne aylık kazancımız belli, ne de ay sonu ödeyeceğimiz kira tutarı…” şeklinde konuştu.

Farklı sektörlerde yer alan işletmelerin sahipleri, sadece yabancı müşterilerle ayakta durduklarını ifade etti.

“Çatalköy’e yerleşmiş olan yabancı nüfusu kaybetmeye başladık”

İşletmeciler, Çatalköy’deki yabancı nüfusun, önceki yıllarda çok daha yoğun olduğunu ve bunun kendilerine olumlu yansıdığını belirtti. “Ancak bu yıl, hem turist sayısında azalma var, hem de buraya yerleşen yabancılar göç etmeye başladı. Yerli halk ise, alım gücü düştüğünden, mecbur kalmadıkça bir şey almaz oldu” dedi.

Müşteri potansiyelinin gitgide azaldığını kaydeden esnaf, kazançları ile ancak kira karşılayabildiklerini vurguladı.

Kimi esnaf, kiraların döviz üzerinden alınmaması ile ilgili bir düzenlemenin olması gerektiğine dikkat çekti.

Kimisi ise, müşteri sayısı aynı olsa da, bunun önceden işletme için yeterli olduğunu, ancak şu an ‘kurtarması’ için çok daha fazla canlılığa ihtiyaç olduğuna değindi.

İşletmeciler, normalde yazın bu zamanlarında yoğunluk yaşandığını, şimdi ise büyük bir durgunluk olduğunu anlattı.

İşletmeciler ne dedi?

Çelik-ahşap kapı dükkanı sahibi Ahmet Güner: “Esnaf çok zor durumda”

“İki senedir Çatalköy’de esnaflık yapıyorum. Önceden beş bin TL ödediğim kira, şimdi dokuz bin TL’ye dayandı… Esnaf çok zor durumda, kredi alma olanağı da yok. Müşterilerim genelde yabancılardan oluşuyor çünkü yerli halkın alım gücü yok. Çatalköy, potansiyeli yüksek bir bölge. Ancak sadece esnaf değil, yaşayan herkesin şikayeti var. Yollardaki çukurları ezberledik, çevre kirliliği var… Esnaf, Türk Lirası olan kazancı ile giderlerini, kirasını Sterlin olarak ödemeye çalışıyor. Kazancımızla kirayı çıkarıyoruz…”

Gıda ürünleri dükkanı sahibi Elife Doğaner Merşah: “Bölgede yaşayan yabancı sayısında da azalma yaşandı”

“Piyasada durgunluk olduğu zaten ülke genelinde bilinen bir gerçektir. Yerli halkın alım gücü çok düşük, müşteri potansiyelimiz yabancılardan oluşuyor. Ancak şunu söyleyebilirim ki, bölgede yaşayan yabancı sayısında da azalma yaşandı. Onlar da artık eskisi gibi alışveriş yapmıyor. İşletmecilerin ve esnafın en büyük karayan yarası ise, kiradır. Kiralar ne yazık ki dudak uçuklatan fiyatlarda ve döviz üzerinden. Ancak biz ürünlerimizi Türk Lirası olarak satıyor, kazancımızı böyle sağlıyoruz. Ay sonuna ne ödeyeceğimizi kestiremediğimiz oluyor… Bu durumdan herkes şikayetçi.”

Restoran-kafe sahibi Aslı Eskiköy: “Restoran çok, müşteri az”

“Yaklaşık dokuz senedir bu sektörün içindeyim. Girne’de kafemiz vardı ancak taşınmak durumunda kaldık ve Çatalköylü olduğum için yeni mekanımızı burada açmaya karar verdim. Piyasa maalesef kötü, çünkü herkeste maddi sıkıntılar var. Müşterilerimiz hem yerli hem yabancı… Restoran çok, müşteri az. Kira zaten başlı başına, en büyük sorunumuz. Kiraların döviz üzerinden olmaması gibi bir kural olması gerekir, aksi takdirde bu işletmecilerin en büyük sorunu olarak kalacaktır. Ya da işletmecileri korumak adına Sterlini de sabitleyebilirler, çünkü her ay, ne kazancımız, ne de ödeyeceğimiz kira ücreti belli…”

Döşeme dükkanı sahibi Zuleyha Emen: “Eskiden, insanlar bir şeyi beğenince alır, yedekler veya hediye olarak da verirdi”

“Esentepe’de yaşıyorum, hobi olarak dikiş dikip döşeme yapıyordum. Eve katkıda bulunmak için bunu köyde isteyenlere de yapıyor, cüzi bir kazanç sağlıyordum. Sonrasında bir adım atmak ve kendime ait bir yer açmak istedim. Çatalköy’de bir dükkan açtım. Tabii genel bir durgunluk var… Bizim en büyük sıkıntılarımızdan biri kira. Dükkanı bir buçuk sene önce açtım, o zamanlar tam döviz tavan yapmıştı, nasıl ödeyeceğimi şaşırmıştım. Şimdi biraz daha işlerimi yoluna koydum ama yine de istenilen düzeyde değil. Esentepe’deyken bunun farkında değildim ama dükkan açınca, aslında ne kadar çok masraf yapıldığını anladım. Müşterilerim ise çoğunlukla yabancılardan oluşuyor. Tabii yerli halktan da talep var ama alım gücü düştüğü için insanlar artık sadece ihtiyaçları varsa, mecburlarsa bir ürün alıyorlar. Eskiden, insanlar bir şeyi beğenince alır, yedekler veya hediye olarak da verirdi. Şimdi ise, mecburiyetten alıyorlar.”

Ulaşım şirketi çalışanı Meltem Erdoğan: “Yıllardır tutarlı bir müşteri oranımız var, ancak önceden aynı sayıyla kazancımızı daha iyi sağlayabiliyorduk”

“Larnaka ve Ercan’a taksi, ulaşım hizmeti veriyoruz. Bizim işimiz gereği, müşterilerimizin çok büyük çoğunluğu yabancılardan oluşuyor. Şirketimiz önceden Girne’deydi ancak iki sene önce Çatalköy’e taşındık. Yine mesleğimiz gereği yazlarda canlılık yaşadığımız bir işimiz var, ancak önceki yıllara kıyasla bir durgunluk yaşadığımızı söyleyebilirim. Kışta ise bu daha da düşüyor… Aslında yıllardır tutarlı bir müşteri oranımız var, ancak önceden aynı sayıyla kazancımızı daha iyi sağlayabiliyorduk, şimdi ise hayat pahalılığı yüzünden, bu oran bizi kurtarmıyor.”

Havuz bakım ve tadilatı dükkanı sahibi Mudasser Siddique: “Dükkanım neredeyse ilk başladığım zamanki durgunluğa döndü”

“Ben DAÜ’de, mühendislik okumuş, sonrasında ise burada iş kurup çalışmaya karar vermiştim. Başlarda ek kazanç ve hobi olarak başladığım havuz bakımını, 2014 yılında mesleğe dönüştürdüm. Çatalköy’de dükkan açarak iş hayatına atıldım. Aldığım tüm ürünleri, döviz üzerinden almak zorundayım çünkü ithal ediyorum. Bunun yanında kiramı da Sterlin olarak ödüyorum. Ama kazancım Türk Lirası ve bu da değer kaybettiği için zorlanıyorum. Satış olarak önceki senelerde çok daha fazla yoğunluk vardı. Ancak dükkanım şimdi neredeyse ilk başladığı zamanki durgunluğa döndü…”

Restoran sahibi Burak Okburan: “Bölgeye yerleşen yabancılar, göç etmeye başladı”

“On beş senedir bu mesleği yapıyorum. Önceden mekanım daha küçüktü, şimdi ise büyütmeyi başardık. Çatalköy, genelde yabancıların yoğun olduğu, müşteri potansiyelinin özellikle İngilizlerden oluştuğu bir bölge. Ancak geçtiğimiz seneye göre, %30 azalma var. Bölgeye yerleşen yabancılar, göç etmeye başladı. Açık konuşmak gerekirse, benim genel olarak pek bir beklentim kalmadı. Burada bir şeyler yapmaya çalışıyoruz, tutunalım diyoruz ama nasıl ayakta kalacağız? Yani bizim sorunlarımız Çatalköy’den ya da işletmecilikten kaynaklanmıyor, ülke geneli sorunlu, çünkü bir sistemsizlik var… Biz de neler olacağını bekliyoruz…”