Yeşil Hat Ticareti kapsamında bu yılın ilk 8 ayında güneye yaklaşık 11 milyon Euro değerinde satış yapıldı. Geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 16.34 artış oldu.
Kıbrıs Türk ekonomisine önemli bir kaynak yaratılıyor.
İlk sekiz aylık süreçte 350 milyon Türk Lirası’na yakın bir rakamdan söz ediyoruz, üstelik çok daha ciddi bir potansiyel var.
Hani kimi zaman “Annan Planı’na evet dedik de ne oldu” diye soruyorlar ya…
Yeşil Hat Ticareti görmezden geliniyor.

***
Biraz daha geniş bakalım.
2020'de 4.6 milyon Euro'luk mal satıyorduk.
2021'de 6.1 milyon Euro oldu.
2022'de bu rakam 14 milyon 765 bin 462 Euro'ya yükseldi.
2023’de 15 milyon Euro’yu aşması bekleniyor.

Toplamda 40 milyon Euro gibi bir gelir ortaya çıkıyor.
Üretime, istihdama, ekonomiye aslında hayatın kendisine dönüşüyor bu değer…

***
Kıbrıs Türk Ticaret Odası Genel Sekreteri Aysun Önet İleri’yle “Yeşil Hat Ticareti”ndeki en son verileri değerlendirdik, hem fırsatları konuştuk, hem kimi sorunları…

“Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında ticaret artıyor” dedim.
“Daha da yüksek olabilirdi” diye yanıtladı Aysun hanım…

Güneye satışlarda en yüksek payı “Prefabrik - konteyner evler” alıyor.
Bu alandaki üretimde kullanılan her malzeme için yakın zamanda “CE ve Performans Beyan Belgesi” talep edildi.
O nedenle satışlar biraz yavaşladı.
“CE Belgesi” uluslararası standardı temsil ediyor.
Ayrıca firmalardan farklı testler de istenmeye başlanmış.
Isı yalıtım standartların testleri örneğin…
Tabii burada laboratuvar sorunları da ortaya çıkıyor.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası Genel Sekreteri Aysun Önet İleri’ye göre “Çelik kapı, cam ve prefabrik ürünlerde yoğunlaşan bu talepler güneye yönelik satışı biraz durgunlaştırsa da firmalar kendilerini taleplere göre uyumlaştırıyor.”

İyi yanından bakalım.
Çünkü “kaliteli üretim” teşvik ediliyor böylece…
Standartlar yükseliyor.

***
Güneye satışlarda yüzde 27 ile en yüksek pazar payını prefabrik ve konteyner evler alıyor. Yine bu orana yakın, yüzde 21 payla inşaat malzemeleri geliyor. Çoğunlukla mermer, mozaik ürünler, alüminyum ve çelik mobilyalar… Yapı kimyasalları, boya, fayans yapıştırıcıları da inşaat malzemeleri arasında… Yüzde 18’lik payla ahşap mobilyalar, % 15’le plastik ürünler ve % 5’le atık ve hurda ürünleri öne çıkıyor.
Bu 5 ürünün toplam satıştaki payı yüzde 91!
Balık, kağıt karton, meyve-sebze, patates gibi ürünler kalıyor geriye…

***
Zeytin, zeytinyağı, reçel, meyve suyu, pekmez, tahın, helva gibi 7 üründen oluşan ayrı bir liste var…
Bu ürünler önceleri pilot olarak belirlenmişti, tümünün güneye satışına yönelik denemeler yapıldı, yalnızca helva düzenli ticarete dönüştü.

Yeşil Hat Ticareti’nde kapsamın genişletilmesi için girişimler var.
“Güneyde talebi hazır olan kahve, bira, su gibi yeni ürünlerin de listeye girmesini bekliyoruz. Bunlara lokum, donmuş sebze, parmak patates de eklenebilir. Kahve, bira ve su için denetimler yapıldı ve olumlu olarak raporlandı. Yeni süreçte özellikle talebi olan ürünleri önermeye gayret ediyoruz.”

***
Yeşil Hat Tüzüğü üzerinden güneyle ticari ilişkisini sürdüren şirket sayısı her yıl biraz daha artıyor.
Kıbrıs’ın ortak potansiyeli kendi ayaklarımız üzerinde duracağımız bir ekonomi için ilham veriyor.
Adanın kuzeyinde işgücünün çok daha ucuz olması önemli bir avantaj…

Yeşil Hat Ticareti hem yeni iş bağlantıları ile güveni güçlendiriyor, hem de Kıbrıs’ı, siyaset değil ekonomi üzerinden birleştiriyor.


 

Yeni ve heyecan verici bir gelişme

Yeşil Hat Tüzüğü’nün kapsamında “hizmet” satmak da mümkün…
Son dönemde bu yönde yeni deneme yaşanmış…
“Son derece önemli ve heyecan verici” diyor Aysun hanım…
“Güneyde bir otelden ürünler geldi, kuzeyde kuru temizleme işlemi yapıldı ve geri gitti. Bu bir denemeydi. Yeni bir kapı açılabilir. Hizmet sektöründe önemli potansiyel yaratacak heyecan verici bir gelişmeydi…”

Yeşil Hat Ticareti mallar üzerinden ilerliyordu şimdi hizmetin de gündeme gelmesi gerçekten de son derece önemli… Hizmet sektöründeki işletmelerin güneyde de kendini anlatması, yeni pazarlar keşfetmesi, güçlü pazarlama çalışmaları ile ticaret büyüyebilir.

İşin aslı tüm işletmelerin kendini çok daha geniş bir pazara göre organize etmesi gerekiyor.
Adanın güneyi ‘euro’ üzerinden önemli bir fırsat sunuyor.
En büyük dert sanırım yatırım kredilerine yönelik yüksek faizler, insan kaynağının sürekli kamuda iş kovalaması, ekonomideki istikrarsızlık ve bürokrasinin hantallığı…
 

‘Ticaret Kapısı” neden olmasın!

Güneye geçişlerde Lefkoşa’nın önemli bir yükü var ve araçlı geçişler için tek bir kontrol noktası!
Yeşil Hat Ticareti kapsamında alternatif bir geçiş yaratılabilir.
“Ticaret Kapısı” neden olması?

Aysun Önet İleri şu yorumu yapıyor:
“Elbette, Lefkoşa başta olmak üzere geçiş noktalarının tüm herkes için artırılması önemlidir ancak biz özellikle Yeşil Hat Ticareti’ne yönelik, özel bir alternatif olabileceğini de gündeme taşıyoruz. Böylesi bir gelişme iş dünyasına pozitif bir motivasyon da sağlayacaktır.”

Yeşil Hat Tüzüğü nedir?

Avrupa Birliği (AB) tarafından 2004 yılında uygulamaya konulan Yeşil Hat Tüzüğü, Kıbrıslı Türklerin Yeşil Hat üzerinden Kıbrıs’ın güneyine doğru yapacağı ticareti düzenlemektedir. Tüzük ayrıca, Avrupa Birliği vatandaşlarının da Kıbrıs Türk tarafından Kıbrıs Cumhuriyeti yönetimindeki güneye geçişlerini belirli kurallara bağlıyor.  

Tüzüğün uygulanması için Avrupa Birliği, Kıbrıs Türk Ticaret Odası'nı (KTTO) yetkili kılmıştır. Yeşil Hat Tüzüğü uyarınca Kıbrıs’ın kuzeyinde üretilen ürünlerin güneye satışı Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın vereceği Refakat Belgesi (Accompanying Document) beraberinde mümkün olmaktadır. Söz konusu ürünlerin satışı için tümüyle Kıbrıs'ta yetiştirilmeleri, üretilmeleri veya hammaddesi yurt dışından geliyorsa da burada işlenerek, yeni ve özgün bir ürün elde edilmesi gerekmektedir.