Bu yazımızda İskandinav ülkeleri gibi pek çok Avrupa Birliği ülkesinde uygulanan yeni Yeşil Vergi veya Yeşil için ilave CO₂ Vergisi’ ni konu ettik. Almanya’ da Ocak 2021 tarihinden itibaren uygulanmakta ve Avusturya’ da ise 1 yıl sonra Ocak 2022 tarihinden itibaren uygulanması beklenmektedir.   

Yeşil Vergi (Yeşil için CO₂ Vergisi) karbondioksit salınımlarından kaynaklanan yükümlülüklerin tanımlanması için kullanılan bir terminolojidir. Karbondioksit (CO₂) atmosferde, bitkilerde ve okyanuslarda bulunan bir gazdır. Ancak çok miktarda karbondioksit (CO₂) bulunduğunda atmosferi etkisi altına alarak sıcaklıkların artmasına ve bunun sonucunda da iklim değişikliklerine yol açar. Atmosfere aşırı miktarda karbondioksit salınmasının nedeni ham petrol, kömür, karbon ve doğal gaz gibi ham maddelerin yakılmasıdır (Bakınız Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) yıllık raporları).

İklimdeki bu değişikliklerin de insanların, hayvanların ve bitkilerin yaşam koşullarına bazı yansımaları vardır. Yeşil için ilave CO₂ Vergisi uygulamasının amacı da ton başına bir vergi değeri biçerek (€/ton CO₂) sera gazı salınımlarının olumsuz etkilerini azaltarak durumu dengelemektir.

Yeni uygulamaya konan karbondioksit (CO₂) vergisinin amacı tüketicileri ve endüstriyi enerji tasarrufu yapmaları hususunda cesaretlendirmektir. Avrupa Birliği’ nin asıl amacı elektrik üretiminde kullanılan ham petrol, doğal gaz, karbon ve kömür gibi fosil yakıtlardan vazgeçilmesi ve en kısa sürede  Yenilenebilir enerji Kaynakları (YEK)’ na geçilmesidir.

Almanya’ da Yeşil için ilave CO₂ Vergisi (Yeşil Vergi)

Almanya’ da 2022 yılı için ödenecek olan ve az önce bahsettiğimiz Yeşil için ilave Karbondioksit (CO₂) Vergisi salınan her ton CO₂ için €25 ‘ dan €30’ ya çıkacak.

Selin Bogazliyan 15/01/2021 tarihinde WirtschaftsWoche dergisinde yayınlanan makalesinde; Alman Federal Meclisi (Bundestag)‘ nin bilimsel çalışmalar kurulu tarafından karbondioksit (CO₂) yükü bazında hesaplanan fosil yakıt kullanımında beklenilen artışlardan bahsetti.

Aralık 2020’ ye kadar Almanya’ da yalnızca Elektrik Kurumlarının, Sanayi Birliklerinin ve Havacılık Şirketlerinin sera gazı salınımları için vergi ödediklerini vurguladı.

Ocak 2021’ de Karbondioksit (CO₂) ’ in bedeli herkes için eşit olarak olarak belirlendiğinden dolayı; üreticiler, imalatçılar, servis sağlayıcıları ve hizmet sektöründe bulunanlar CO₂ için ton başına sabit bir ücret ödüyorlar. Eğer bu ek ücret tüketicilere yansıtılırsa; fosil yakıt kullanılarak üretilen ürünler ve hizmetlerin fiyatı artacak.

Daha açık söylemek gerekirse: Karbondioksit (CO₂) salınımına sebep olan herkes bu ek vergiyi ödeyecek.

Bu durum Alman vatandaşları için benzin, dizel, kalorifer yakıtı ve doğal gaz fiyatlarının 2021 yılında şu şekilde arttığını gösteriyor::

Benzin: +7 sent/litre

Petrol: +7,9 sent/litre

Kalorifer yakıtı: +7,9 sent/litre

Doğal gaz: +0,6 sent/litre

Dolayısı ile, 2021 yılında her kim Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) kullanarak ısınmazsa önemli bir artış ödeyecek. Ancak ev sahiplerinin Yeşil için ilave Karbondioksit (CO2) Vergisi’ ni faturalar aracılığı ile tamamıyla, binanın ısınma teknolojisine müdahale hakkı bulunmayan, kiracıların üzerine yıkabilecekleri ile ilgili   önemli eleştiriler var. Alman Kiracılar Birliği’ ne göre; orta büyüklükte bir apartman dairesinin kiracılar için olan Yeşil için ilave Karbondioksit (CO2) Vergisi yıllık €25’ dan €125’ ya kadar çıkabilir.

İthal ürünlerin bir avantajı var mı?!

Yazımızın önceki bölümlerinde belirttiğimiz gibi Yeşil için ilave Karbondioksit (CO₂) Vergisi’ nin uygulamaya konulması; sanayilerde elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak, ürün ve ürün paketlendirmesi yapmak için fosil yakıt kullanmaya devam edildikçe bu verginin tüm tüketim ürünlerine yansıyacağı anlamına gelmektedir.

Johanna Michel‘ in Agrarheute dergisindeki yazısında belirttiği gibi; 12/03/2021 tarihinde Avrupa Parlamentosu’nda Karbondioksit (CO₂) Salınımını Sınırlandırma Düzenlemeleri için oylama yapıldı ki; iklim değişikliğinin önüne geçilmesi için düşük standartlar belirleyen ülkelerden ithal edilen ürünlere Yeşil için ilave Karbondioksit (CO₂) Vergisi uygulandığında muhtemel düşük fiyatlandırmadan dolayı herhangi bir avantaj verilmesin.

Avrupa Birliği içerisinde ve dışarısındaki eşit rekabet koşullarının dışından gelen ithal ürünlerin fiyatlandırılmasının bir düzene konulması; Avrupalı şirketlerin bundan böyle üretimlerini dışarıya taşıyamayacakları ve bunun da iklim değişikliğinin önüne geçilmesi için katı kurallar uygulamayan ülkelerde üretim ve paketlendirme yapamayacakları anlamına geliyor.

Yapılan oylamadan çıkan sonuç Avrupa Birliği’ nin iklim değişiliğinin önüne geçilmesi için ortaya koyduğu iddialı hedeflerinin karbondioksit (CO₂) salınımını başka bir ülkeye veya bölgeye kaydırmaması yönündedir. İklim dostu olmayan ülkelerden yapılacak olan daha fazla ithalat, iklim değişikliğinin önüne geçilmesi için tüm dünyada ortaya konulan uluslararası amaçların altını oyacaktır.

Yapılan oylama Karbondioksit (CO₂) Salınımını Sınırlandırma Düzenlemeleri’ nin  yanlış bir biçimde kullanılarak yerli ekonomi korumacılığına dönüşmemesi gerektiğini de vurguluyor. Söz konusu düzenlemelerin Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Organization, WTO)’ nün belirlediği uluslararası ticaret kanunları ile uyumlu olması gerekiyor.

Yeni Karbondioksit (CO₂) Salınımını Sınırlandırma Düzenlemeleri’ nin tek amacı iklim değişikliğinin önüne geçilmesi olmalıdır. Düzenlemelerden elde edilecek olan gelirin yıllık olarak €5 milyar ile €14 milyar arasında olması bekleniyor. Söz konusu vergiden elde edilecek olan gelir Avrupa Birliği’ nin ekonomik kaynağı olarak Avrupa Yeşil Mutabakatı amaçlarının tanıtılarak desteklenmesi için yatırım olarak kullanılacaktır. 

Johanna Michel’ in makalesinde belirttiği gibi; Karbondioksit (CO₂) Salınımını Sınırlandırma Düzenlemeleri uygulamasının üye devletlerin yıllık karbondioksit salınımı baz alınarak ödedikleri cezai uygulamanın yerine mi geçmesi yoksa tamamlayıcı bir uygulama olarak ilaveten mi uygulanması noktasında Avrupa Birliği’ nde bir fikir ayrılığı var. Avrupa Komisyonu şimdilerde söz konusu düzenlemelerin nasıl uygulanabileceğini konuşuyor. 

İlaveten, sebebiyet verecekleri olası olumsuz sonuçlar hesaplandıktan sonra da gübre, çimento, yapı kimyasalları, alüminyum ve çelik sanayileri de Karbondioksit (CO₂) Salınımını Sınırlandırma Düzenlemeleri’ ne dahil edilecekler. Enerjiyi en çok tüketen ve enerjiye en çok ihtiyaç duyan sanayiler, Avrupa Birliği sanayilerinde karbon salınımlarının 94%’ ünden sorumlu olmalarına rağmen salınımlardan dolayı ödeyecekleri cezada önemli oranda indirim alacaklar.

Ayrıca, bileşen olarak Avrupa Birliği’ nin Karbondioksit (CO₂) Salınımını Sınırlandırma Düzenlemeleri’ ni de içeren daha kapsamlı bir sanayi stratejisinin uygulamaya konulması gerekecek.

Avrupa Birliği’ nin Mali Komiseri Paolo Gentiloni Karbondioksit (CO₂) Salınımını Sınırlandırma Düzenlemeleri’ nin 2023 yılına kadar geliştirilip tamamlanacağını ve Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde entegre edileceğini duyurdu. Bununla birlikte, Avrupa Komisyonu’ nun ilave gelirlerin ekonomik kaynak olarak kullanılabileceği yöntemi belirleyen bir öneri sunması bekleniyor.  

Tüm Kıbrıs’ta Yeşil Enerji’ye Geçişin Hızlandırılması

Ekosistemin Hemen Yeniden Birleşmesi isimli bir platformun sürdürülebilir kalkınma felsefesi ile hayata geçirilip topluma entegre edilmesi; yurdumuzun tümünde Kıbrıs ürünlerinin korunup satışlarının ve kalitelerinin de artmasına, elektrik ve ısınma masraflarının da azalmasına katkıda bulunabilir.

Enerji, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı ile Yenilenebilir Enerji Kaynakları (ΑΠΕ) ve Enerji Tasarrufu (ΕΞ.Ε) Fon Yönetimi Komisyonu 14 Nisan 2021 tarihinde iki yeni fon programının duyurusunu yaptılar.

Söz konusu programlar evlerde çatı yalıtımı, Fotovoltaik Sistem kurulumu, güneşten su ısıtma sistemleri kurulumu veya yenisi ile değişimi yapılması için toplamda 5000 vatandaşın  başvurusunu kapsayacak; enerji tüketiminde ve doğal olarak da enerji faturasında ve enerji ayak izinde azalmaya yardımcı olacak yatırımlara erişebilmeleri için vatandaşlara fırsat verecek  (Bakınız Politis Gazetesi 03/10/2021 tarihli makale).

Bahsettiğimiz fon programları Kıbrıs’ ın kuzeyinde de Kıbrıslı Türk bilim insanlarının Binalardaki Enerji Verimliliği’ nin gözetiminin ve kontrolünün sorumluluğunu almasıyla uygulanabilirdi. 

Avrupa ülkelerinin teknolojisi, teknik bilgisi ve «Avrupalılar için temiz enerji» isimli Avrupa politikasının Türkçeye tercümesi için ayrılan maddi desteği ile; Kıbrıs Türk toplumunda hemen yeni iş alanları yaratılabilirdi, ki bu şekilde Kıbrıslı Rumlar ile birlikte Avrupa Yeşil Mutabakatı temelinde «Temiz yakıt ve temiz enerji» ye erişim hakkımız olsun.   

Bu makale 02/11/2021 tarihinde Politis gazetesinde de yayınlanmıştır.

Nuri Silay ([email protected])

Παντελής Σοφοκλέους ([email protected])