Fehime ALASYA

Kıbrıs’ın güneyi ile kuzeyi arasında geçişler eziyete dönüşürken, bunun bedelini esnaf ödüyor.

Türk Lirası’nın olağanüstü değer kaybı sonrasında özellikle Kıbrıslı Rumların kuzeye olan ilgisi arttı.

Ancak geçiş noktalarında sorunların sürmesi herkesi isyan ettiriyor.

Başbakan olarak görevlendirilen Ünal Üstel’in geçiş noktalarına yaptığı ziyaretler, toplanan komiteler ve umutlu açıklamalar iletişim kampanyasının ötesine geçmezken, barikatlarda kuyruklar daha da uzuyor. “Geçişler kolaylaşacak” dendikçe zorlaşıyor, hem esnaf hem de turizmciler bunun bedelini ödüyor.

Yurttaş ve iş çevreleri “kapıları açınız, işlemleri kolaylaştırınız, barikatları kaldırınız” diyor. Muhaceret personeli takviye istiyor.

YENİDÜZEN’e konuşan iş çevreleri uzayıp giden kuyrukların adeta ‘çileye’ döndüğünü kaydederken, kuzeye geçişlerin büyük bir ekonomik fırsat olduğunu ifade ediyor.

Geçişlerin bir an önce rahatlaması gerektiğine vurgu yapan iş çevreleri, “Her geçen gün kaybımızdır, ne kadar hızlı hareket edersek o kadar iyi” diyerek personel eksikliğini işaret ediyor.

Güneyde çalışan emekçiler ise çok fazla mağdur olduğunu anlatarak çözümün ‘personel takviyesinde’ görüyor.

7 ayda 3 milyon’u aşkın geçiş…

Turizm Bakanlığı resmi verilerine göre, Ocak-Temmuz döneminde güneyden kuzeye 3 milyon 504 bin 88 geçiş oldu. Aynı dönemde güneye geçiş yapan Kıbrıslı Türklerin sayısı 993 bin 794 şeklinde kayıtlara geçti.

Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz:

“Her geçen gün kaybımızdır, ne kadar hızlı hareket edersek o kadar iyi”

Geçişlerdeki yoğunluğu büyük bir ekonomik fırsat olarak değerlendiren Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, “İnsanlar geçişlerde çile çekiyor, güneyden kuzeye olan bu talep çok büyük bir ekonomik fırsattır, değerini bilmeliyiz. Personel eksikliği var, devlet de bize muhaceret eksiğini gidermeli. Teknik sıkıntıları biz gideririz” dedi.

Geçişlerin rahatlamasıyla ülkedeki her sektörün bütünlüklü olarak rahatlamasına neden olacağını dile getiren Deniz, “Her geçen gün kaybımızdır, ne kadar hızlı hareket edersek o kadar iyi!” dedi.

Deniz, geçiş noktalarındaki personel istihdamı ve bilgisayar sisteminin yenilenmesiyle geçişlerin rahatlayacağını kaydetti.

Sistemde bütünlüklü sorunlar olduğunun altını çizen Deniz, “Personel eksikliği var, devlet de bize muhaceret eksiğini gidermeli. Teknik sıkıntıları biz gideririz, bu yolla 15, 20 güne dek geçişler rahatlayabilir” yorumunu yaptı.

Fizibilite raporu hazırlanıyor…

“Hükümetteki değişimin ardından iyi niyet göstergesi olarak yapılan protokol ile ön anlaşma imzaladıklarını ve geçiş noktalarındaki kaosun ortadan kalması için harekete geçtiklerini anlatan Deniz, bir fizibilite raporu hazırladıklarını belirtti.

Ekonomik Örgütler Birliği’nin yaptığı çalışmalarla ilgili de bilgi veren Deniz, şöyle devam etti:

“Bir fizibilite raporu hazırlanıyor. Yoğun kapılarda öncelikli olarak yapılması gereken düzenlemeler ve mali boyutları raporlanıyor. Şirket kurulması ve sürdürülebilir olması adına belli gelir elde edebilmesi için imkan arayışlarımız var. Mevcut sistemde geçiş noktalarına konacak reklam panoları buna katkı sağlayabilir ama tümü bu raporda hazırlanacak.

Tüm bunların yanında kabin sayısının arttırılması, bilgisayar sistemlerinin yenilenmesi, sigorta hizmetlerinin ileriye taşınması, geçiş yollarının arttırılması, dar yolların genişletilmesi gibi konuları konuşuyoruz. Tüm bunları biz örgütler olarak devreye koymaya hazırız, bunlar uygulamaya girerse geçişler hemen rahatlar. Güneyde de kapılardaki işlemler hızlanmalı, bu çalışmalar onları da motive edecektir. Ama bütünlüklü sorunlar var, personel eksikliği var, devlet de bize muhaceret eksiğini gidermeli. Bu konularda ilk etaptaki dokunuşlar yapılmakta. 15, 20 güne dek geçişler rahatlayabilir.

Her geçen gün kaybımızdır, ne kadar hızlı hareket edersek o kadar iyi!”  

Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Orhan Tolun:

“Gelişler ekonomiye büyük katkıdır, devlet bir an önce gerekli adım atılmalı, personel istihdam etmeli”

İvedi olarak personel istihdamı yapılması gerektiğini savunan Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Orhan Tolun, bu yolla geçişlerde büyük bir rahatlama yaşanacağını anlattı. Tolun, “Devlet, ülkeye gelir getiren bu noktalara istihdam yapmalı. Devlet dairelerine yapılan istidamlar bir yana bırakılsın, ihtiyaç olan bu yerlere istihdam yapılsın.” dedi.

Sürekli geçiş noktalarında gözlem ve deneyimler yaptığını anlatan Tolun, en büyük sıkıntının personel eksikliği olduğunu anlattı.

Bir an önce devletin gerekli adımı atması gerektiğinin altını çizen Tolun, şöyle devam etti: “Eksik kadroyla fedakarlıkla çalışan personel yine de yetişemiyor. Devlet, Başbakanlık, ekonomik örgütlerle anlaşma imzaladı ama personel istihdam edilmeden bu sorunlar çözülmez. Usulsüz bir anlaşma imzalandı, toplum kandırılıyor. Olması gereken en acil tedbir Metehan, Akyar, Beyarmudu geçiş noktalarına personel teminidir. Personel temini ile geçişler genişletilebilir, kimse sıra beklemez. Devlet bir an önce bu konuda adım atmalıdır. Tüm bu gelişler ekonomiye büyük katkıdır, bir an önce gerekli adım atılmalı.”

Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner:

“Bu yapı ticareti engelliyor, kuyruklarda beklememek için insanlar geçiş yapmaktan vazgeçiyor”

Geçiş noktalarındaki şu andaki yapının ticareti engellediğini ifade eden Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner, “Kuyruklarda beklememek için insanlar geçiş yapmaktan vazgeçiyor.” dedi.

Ülkedeki birçok işleyişin yavaş seyrettiğini anlatan Çağıner, “Her şey yavaş ilerliyor. Ne kadar çok insan rahat geçerse o kadar iyi. Turistler 2,3 saat beklediği için gelecek yıl turist sayısını azaltan tur operatörleri var. Bu bir an önce ortadan kaldırılmalı, bunun için çabalıyoruz” şeklinde konuştu.

Başbakanlık ile Ekonomik Örgütler Birliği’nin imzaladığı protokole ilişkin bazı sektörlerin eleştirine maruz kaldıklarını da kaydeden Çağıner, şunları ifade etti:

“Bu ülkede kimsenin motivasyonu kalmadı. İmzaladığımız protokolle geçiş noktaların geliştirilmesi ve güzleştirilmesi ele alındı. Geçişlerin kolaylaştırılması, imkan varsa yeni hat açılması, bilgisayar ve internet ağlarının yenilenmesini amaçlamıştık. Çalışma içindeyiz. Herkes bu çalışmaya destek vermeli. Herkes bu geçişlerden fayda görüyor, her sektör bundan etkileniyor. Toplumsal bir motivasyon gerekirken çok fazla eleştiri ile karşılaşıyoruz. Biz sadece toplum ve sektörlerin faydası için çabalıyoruz. Bu geçişlerin kolaylaşması herkesin işine yarar”

Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu:

“Geçişlerdeki yoğunluk 15, 20 gün içinde rahatlayacak”

Ticaret Odası, Sanayi Odası, Otelciler Birliği ve Müteahhitler Birliği’nin içinde bulunduğu Ekonomik Örgütler Birliği’nin konuyla ilgili çalışmalar yürüttüğünü kaydeden Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu, 15, 20 gün içinde geçişlerdeki yoğunluğun rahatlayacağı öngörüsünü paylaştı.

Geçiş noktalarının yönetiminin, gümrük işlemleri ve vize işleri devlet bünyesinde kalacak şekilde Ekonomik Örgütler Birliği’ne verildiğini kaydeden Kamacıoğlu, altyapı çalışmalarının sürdüğünü, anlatarak, bu yönde sorumluluk aldıklarını ifade etti. Sigortacılar Birliği gibi ilgili paydaşlarla sürecin işlediği bilgisini paylaşan Kamacıoğlu, ilk etapta geçiş noktalarındaki bilgisayar sistemlerinin yenileneceğini, daha hızlı çalışır duruma getirileceğini kaydetti.

Her geçiş noktasıyla ilgili değişik düzenlemeleri bulunduğunu anlatan Kamacıoğlu, Ledra Palas geçiş noktasının sadece ticari araçlara açılmasının da gündemde olduğunu dile getirdi. Mevcut noktaların genişletilmesi için de çalışmalar bulunduğunu kaydeden Kamacıoğlu, “Sigorta kontrolleri için de sigortacılarla organizasyon içerisindeyiz, tedbirlerini alacaklar geçişler hızlanacak” şeklinde konuştu.

Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası (KTEZO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Ardıç:

“Geçişler rahatlatılmalı, her geçen gün kayıp”

Devletin bir an önce bu sıkıntıya el atması gerektiğini anlatan Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Ardıç, “Sadece seyirci kalıyorlar, piyasanın canlı olmasının tek sebebi güneyden buraya akan ekonomidir. Bu da olmazsa esnaf batar… Değerini bilmeliyiz” dedi.

Ardıç,  konuyla ilgili özetle şunları dile getirdi:

“Geçişlerde ne kadar hızlı bir durum yaratırsak o kadar faydamıza. Bunun değerini bilmemiz gereken yerde elimizden gelen zorluğu çıkarıyoruz. Devlet çok hızlı bir şekilde bunu gündeme almalı, her şeyden önce bunu ele almalı. Birçok sektör de bu sayede hayat bulur bu nedenle bir an önce devlet seferber olmalı. Piyasanın canlı olmasının tek sebebi güneyden buraya akan ekonomidir. Bu da olmazsa esnaf batar… Bu durumu kendi lehimize çevirmeliyiz.”

Güney Kıbrıs’ta Çalışanlar Derneği Başkanı Gürcan Osmanbuba:

“Bizim için bu durum tam bir çile… Personel yetersiz!”

Kıbrıs’ın güneyine iş için kuzeyden geçen emekçiler ise söz konusu kaos nedeniyle neredeyse bir gününden oluyor…

“Bizim için bu durum tam bir çile… Tüm geçiş noktalarında çok büyük sıkıntı yaşıyoruz. Yıllardır hala yeterli personel yok” diyen Güney Kıbrıs’ta Çalışanlar Derneği Başkanı Gürcan Osmanbuba, geçişlerdeki kabinlerin hiç kapanmaması, dönüşümlü işleyişin sürmesi gerektiğine dikkat çekti. bUnun için ise yeterli sayıda personelin bulunmadığına vurgu yapan Osmanbuba, şöyle devam etti:

“Geçişlerde karşılaştığımız trafik en büyük sorunumuz, işlem yaparken zorlanıyoruz. Akşamüzeri 2 saatte döndüğümüz bile olur, bu çekilmez bir çileye döner. Sabah çok erken saatlerde gitmeye çalışıyoruz, okullar açık olduğu zaman da büyük sıkıntı yaşıyoruz. Zaman olarak büyük kayıplarımız var. 8 saat günde çalışıyoruz ama kapılardaki yoğunluktan korktuğumuz için 2-3 saat de kendimizden veriyoruz. Mesai yapmaktan da korkar olduk. 6 veya 7 gibi paydos edip kapıya gelsek eve gidiş saatimiz 21.00’i buluyor. Mesaiye de kalamıyoruz”