Ertuğrul SENOVA

İstatistik Kurumu tarafından Nisan ayı için hazırlanan Tüketici Fiyatları Genel Endeksi’ne göre Kıbrıs’ın kuzeyindeki hayat, Mart ayına oranla yüzde 5.30, 2022 yılının Aralık ayına göre yüzde 15.46 ve Nisan 2022’ye göre yüzde 67.34 pahalılaşmış durumda.

Kurum tarafından paylaşılan verilere göre, ana harcama gruplarında Mart ayına oranla en yüksek artış yüzde 13.75 ile “Lokanta ve Oteller” ana grubunda gerçekleşti.

Öte yandan 2022 Nisan ayına oranla; yani son bir yılda en yüksek artış, yüzde 130,24 ile yine “Lokanta ve Oteller” ana grubunda yaşandı.

Çalışma kapsamında, 526 maddenin fiyatlarını da araştıran İstatistik Kurumu, yine Mart ayına oranla 439 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 87 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş yaşandığını tespit etti.

Verilere göre, Mart ayına oranla en yüksek fiyat artışı gösteren ürün; yüzde 76.70 ile domates oldu.

Yine aynı verilere bakıldığında, yıllık olarak, 2022 Nisan’dan bu yana en fazla fiyat artışı gösteren mal, 259,84 ile kuru soğan oldu.

YENİDÜZEN, İstatistik Kurumu verilerine göre “zam şampiyonu” olan mal ve hizmetlerin, söz konusu “şampiyonluğa” nasıl ulaştığını ilgili taraflara sordu…

Taraflar, yapılan artışlara ilişkin girdi maliyetlerindeki artışa ve artan enflasyona dikkat çekti, “Biz de bu zamlardan memnun değiliz” dedi.

“Oteller” ana grubundaki artışa ilişkin konuşan Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner, girdi maliyetlerindeki artışın otel fiyatlarına zorunlu olarak yansıdığını anlattı, “Biz de bu zamlardan memnun değiliz” ifadelerini kullandı.

“Lokantalar” ana grubundaki artışa ilişkin konuşan Kıbrıs Türk Restorancılar Birliği Başkanı Arif Bayraktar ise “İstatistik Kurumu, bu tespiti neye göre yaptı? Etin mi, tavuğun mu zammına göre restorancıları zam şampiyonu ilan ettiler?” diye sordu “Ete gelen zam oranında fiyatları arttırsak, bir tabak yemek 700 – 800 TL arası olurdu” ifadelerini kullandı.

Bir diğer “zam şampiyonları” soğan ve domates ile ilgili konuşan Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği Başkanı Mehmet Nizam ise, esas sorunun teşvik sistemindeki eksiklik ve toptancılardan kaynaklandığını söyledi.

Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner:

“Girdi maliyetleri fiyatlara yansıdı, biz de bu zamlardan memnun değiliz”

“Oteller” ana grubundaki artışa ilişkin konuşan Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner, girdi maliyetlerindeki artışın otel fiyatlarına zorunlu olarak yansıdığını anlattı.

Özellikle asgari ücretteki artışın, personel giderleri kapsamında maliyetleri etkilediğini anlatan Çağıner, “Yapılan zam, Euro bazlı olarak büyük bir rakam teşkil etmekte. Gelirlerin bir kısmı döviz, dövizin baskı altında tutulması nedeniyle TL bazlı fiyatlara zam yapılmak zorunda kalındı ki asgari ücretteki fark çıkarılsın” dedi.

Bir diğer konunun, gıda ve içki fiyatlarındaki artış olduğunu söyleyen Çağıner, “Oteller, hizmet kalitesinden ödün vermeden bu maliyetlerin üstesinden gelebilmek için zam yapmak zorunda kaldı. Piyasadaki artış, otel ve lokantaları doğrudan etkiliyor” şeklinde konuştu.

Bir diğer sıkıntının ise, personelin lojman talebindeki artış olduğunu dile getiren Çağıner, “Özellikle Girne bölgesinde kira bedelleri çok fazla arttı. Buna bağlı olarak istihdam ettiğimiz personelin lojman talebi de arttı. Daha önce 50 kişiye lojman imkanı verirken, şimdi 100 kişiye bu imkan veriliyor. Bu da harcamalara ilave bir maliyet” ifadelerini kullandı.

Çağıner, “Biz de bu zamlardan memnun değiliz. İnsanların satın alma gücü gittikçe düşüyor” şeklinde konuştu.

Restorancılar Birliği Başkanı Arif Bayraktar:

“Ete gelen zam oranında fiyatları arttırsak, bir tabak yemek 700 – 800 TL arası olurdu”

“Lokantalar” ana grubundaki artışa ilişkin konuşan Kıbrıs Türk Restorancılar Birliği Başkanı Arif Bayraktar ise “İstatistik Kurumu, bu tespiti neye göre yaptı? Etin mi, tavuğun mu zammına göre restorancıları zam şampiyonu ilan ettiler?” diye sordu.

“Örneğin beyaz ve kırmızı et fiyatları son bir yılda yüzde 320 arttı. Zam şampiyonu restorancı mı, üretici mi?” diyen Bayraktar, “Ürünler ne kadar artı, restoran sahipleri ne orada arttırdı, buna da bakmalılar. Restoran sahibi, menüdeki fiyatları et fiyatlarının arttığı oranda yükseltse, bir tabak yemek 700 – 800 TL civarında olacak. Biz sürekli kar oranımızdan kısıp, bu rakamlarla insanlara sunuyoruz” şeklinde konuştu.

“Güneşin olduğu memlekette domatesi 50 TL’ye yiyoruz. İş bilmez bir hükümet ve politikalar” diyen Bayraktar, “Bugün, bu konuda çok kapsamlı bir basın toplantısı düzenleyeceğiz” dedi. 

Çiftçiler Birliği Başkanı Mehmet Nizam:

“Esas sorun teşvik sistemindeki eksiklik ve toptancı”

Bir diğer “zam şampiyonları” soğan ve domates ile ilgili konuşan Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği Başkanı Mehmet Nizam ise, esas sorunun teşvik sistemindeki eksiklik ve toptancılardan kaynaklandığını söyledi.

Domatesin üretim maliyetinin yüksek olduğunu ancak teşvik sisteminde sıkıntı yaşandığını söyleyen Nizam, “Üreticiye domates, salatalık konusunda destek verilmezse, bunları her zaman yaşayacağız. Kara borsaya düştüğü zamanlar olacak. Çünkü arz talep dengesi bozuldu. Talep yükselince toptancı fiyat arttırıyor, bu da doğrudan tüketiciye yansıyor” şeklinde konuştu.

Soğan konusunda da bu yıl rekoltenin beklenin altında çıktığını söyleyen Niazm, “Soğanda da arz – talep dengesi bozuldu, fiyatlar otomatik olarak yükseldi. Toptancı fiyat arttırıyor, bu da tüketiciye yansıyor” dedi.

Soğandaki rekoltenin düşme nedeninin de teşvik sistemindeki eksiklikten kaynaklandığını anlatan Nizam, bir diğer sorunun ise hava şartları olduğunu vurguladı.