Uluslararası Şeffaflık Örgütü kriterlerine göre hazırlanan “Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Algısı Raporu” sonuçları ülkedeki çürümeyi bir kez daha gözler önüne serdi.

Ankete katılan iş insanlarının yüzde 76’sı kuzey Kıbrıs’ta rüşvet ve yolsuzluğun yaygın olduğunu düşünüyor. Yüzde 70 çoğunluk hükümetin büyük çıkar grupları tarafından yönetildiğini belirtti.

Raporun yönetici özetinde, “Ankete katılan iş insanlarının %96’sı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) rüşvet ve yolsuzluk olduğunu düşünmektedir. Dahası, %76’sı yolsuzluğun ‘çok ciddi bir sorun’ olduğu kanaatindedir” ifadeleri dikkat çekti.

Yolsuzluğun en fazla kamuya ait arazi ve binaların tahsis ve kiralanması işlemlerinde gerçekleştiği belirtildi. Bunu kamu ihaleleri ve izinler, ayrıca teşvikler izledi.

Yolsuzluk skoru Kıbrıs’ın kuzeyinde 100 üzerinden 28 olarak belirlendi. Bir önceki yıl 36 olan puan 28’e düştü. Avrupa Birliği ortalaması 64 olarak açıklandı. 181 ülke arasında kuzey Kıbrıs 140’ıncı sırada yer aldı.

Rapora göre her 10 iş insanından 4’ü “devlet”ten hizmet almak için fiilen rüşvet verdiğini açıklarken, kamu kaynaklarının “siyasetçiler ve üst düzey memurlar” tarafından istismar edildiği belirtildi.

İş insanlarının yüzde 54’ü yolsuzluğun geçen yıla göre arttığını da belirtti.

Rüşvetin en yaygın olduğu alanlar

Rapora  göre ‘rüşvet ya da el altından fazladan ödeme yapmanın’ en yaygın olduğu üç işlem şu şekilde sıralanmıştır: Katılımcıların %74’ü ‘kamuya ait arazi ve binaların tahsisi ve kiralanması’ işlemlerinde rüşvetin çok yaygın olduğunu düşünmektedir; bunu ‘kamu ihaleleri ve izinler’ (%64) ve ‘teşvikler’ (%61) takip etmektedir.

Rüşvetin en az olduğu alanlarsa şunlardır: Katılımcıların üçte biri kadarı ‘yargı kararlarını etkilemek için’ rüşvetin hiç olmadığını söylemiştir. ‘Devletten elektrik, su ve telefon gibi hizmetleri alırken’ hiç rüşvet olmadığını söyleyenlerin oranıysa %24’tür.

“Yolsuzlukla Mücadelede Hükümet Ne Kadar Başarılıdır” sorusuna iş insanlarının % 87’si çok başarısız olduğunu ifade etti.

% 77 yolsuzluğa karışanların cezalandırılmadığını ve “yapanın yanına kaldığını” düşünüyor.

Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) Kıbrıs, iki akademisyen Ömer Gökçekuş ve Sertaç Sonan tarafından hazırlanan ve Kıbrıs’ın kuzeyindeki yolsuzluk algısının ele alındığı 2021 raporu açıklandı.

Araştırmayla ilgili anket Kıbrıs Türk Ticaret Odası üyesi firmalarda yönetici pozisyonunda bulunan 354 katılımcıya uygulandı. 

Raporu Sertaç Sonan sunarken, FES Kıbrıs Direktörü Hubert Faustmann, 180 ülkede hazırlanan raporun, tanınmayan ‘KKTC’ için de Friedrich-Ebert-Stiftung tarafından hazırlandığını belirtti. Faustmann, “yolsuzlukla mücadeleyi” teşvik için bu çalışmayı yaptıklarını belirtti, “Yolsuzluk ve iyi yönetim zafiyeti kuzey Kıbrıs’ta ciddi sorun yaratıyor” sözlerini kullandı.