Yorgos’un Baharı

“Bir gün bahar yine gelecektir. O gün baharı bir kez daha kaçıramayız. O gün her şeye yeniden başlamalıyız”.

Bunu Yorgos Kaskanis’in Politis gazetesinde 30 Nisan 2004 tarihinde yayınlanan bir makalesinden hatırlıyorum. Yani, referandumdan birkaç gün sonra yayınlanmıştı. O günlerde sonucun tahlil edilmesi kolay değildi. Özellikle de sonucu bayram ederek kutlamayanlar için. Hislerin yükü, durumun güzelleştirilmesi girişimleriyle ve diğer görüşü bir kenara iten, bazen de aşırılaşan tezler savunan yaklaşımla birleşmişti.  Tabloyu net görmek mümkün değildi. 

Bu makale yıllarca zihnimde çakılı kaldı. O makaleyi okumak, o günlerdeki karmaşa ve siyasi karışıklığın içerisinde içimde bir umut kıvılcımı yakmıştı.

Artık Türkçesi de var. Yorgos Kaskanis’in “Bahar Gelince”  isimli kitabında yer alıyor. Hatta kitabın ilham kaynağı da zaten bu makale... Fakat konumuz kitabın içeriği değil. Konumuz Bahar...

Yorgos ile sık görüşüyorum. Ofislerimizin arasında sadece birkaç kapılık mesafe var. Aynı gazetede, Politis’te çalışıyoruz. Alışkanlığımızdır, sabahları klavye başına geçmeden “sabah sohbetleri” yaparız. “Bahar” hakkında konuştuğumuz zaman gerçekten de “baharı” kastederiz. Siyaseti kastetmeyiz. Siyaset için yapabileceklerimiz sınırlıdır. Halk gerçekten istemediği zaman, siyasal yıldızlar topluluğu neye yarar ki?  Hangi çözüm bulunursa bulunsun, onu hayata geçirecek olanlar bu memleketin insanlarıdır.  Çözümün yaşamasını ya da yaşamamasını sağlayacak olan halktır.

Yorgos ile son günlerde yaptığımız sabah sohbetlerindeki bahar havası daha da güçlendi.  Kıbrıs Sorunuyla ilgili etkinliklerinde yaşadığımız deneyimler hakkında konuşuyoruz. Bu tür etkinliklere ilginin arttığını, salonların artık dolmakta olduğunu söylüyoruz. İnsanların öğrenmeye olan açlığından bahsediyoruz.  Halk konuşmalara katılmak ve daha sağlıklı düşünüp değerlendirmek istiyor.
 
Yorgos’un kitabının Yunanca versiyonunun tanıtımında işte böylesi bir insan topluluğu vardı. Tanıtımın olduğu salona baharı etkinliğe katılanlar getirmişti. Salon tıklım tıklım dolmuştu.  Orada hiç Yunanca bilmeyen üç güzide insan vardı.  Ana dilleri Türkçeydi.  Kalabalık içerisinde ayırt edilmiyorlardı.  Bunu tanıtım etkinliği sonrasında gittiğimiz yerde, Dinos’un tavernasında fark ettim. “Ola se fimizun” [her şey seni hatırlatıyor] şarkısı çalarken ben de onlar da şarkıyı mırıldanıyorduk. Ben Yunanca, onlar Türkçe... Ertesi gün sabah sohbetimizi yaparken, tek konumuz bu üç arkadaş oldu... 

Bir kaç gün önce, Yorgos’un kitabının Türkçe versiyonu da tanıtıldı. Etkinliğin nasıl geçtiğini kaynağından öğrenmek için sabırsızlanıyordum. Tabi öncesinde katılan arkadaşlardan bilgi de almıştım. Harikaydı. Yorgos ile o günkü sohbetimize yine bahar havası egemen olmuştu. Sadece baharı konuşuyorduk.  Bu etkinliğe de iki güzide insan katılmıştı. Hiç Türkçe bilmiyorlardı. Ana dilleri Yunancaydı. Kendisine gayet doğal ve içten bir biçimde “Yorgo kusura bakma, Yunanca kitap tanıtımına gelemedik, biz de Türkçesine gelelim istedik” dediler.

Kıbrıslı Rumlarla Kıbrıslı Türkler arasında temas eksikliği bulunduğu yönünde ortaklaşa bir kanımız var. Ancak, diğer dilde yapılan kitap tanıtımına katılan bu güzide insanlar bu kanıyı alt üst ettiler. Katıldıkları bir panel değil. Kendileri politikacı da değil, gazeteci de değil. Sessizce, ancak duyarlılıkla hareket ederek, ortak kültürümüzün ve ortak kimliğimizin inşası için, yurdumuzun yeniden birleşmesi için yürütülen çabalarda  paylarına düşen katkıyı bu şekilde koyuyorlar. İçimizdeki umut kıvılcımlarını alevlendiren işte böylesi tavırlar, böylesi gelişmelerdir. Bu insanlara sorsanız elbette onların da endişeleri ve düşünceleri vardır. Görüşme sürecinin bazı noktalarında itirazları da olabilir. Ancak karşılıklı anlayışı içlerine sindirerek, önemseyerek hareket ediyorlar. Ellerinden gelen katkıyı bu şekilde yapıyorlar. Bu tür davranışlar, üzerinde anlaşılan çözüm her ne olursa olsun, başarıyla uygulanmasını sağlayacak olan önemli unsurlardandır.

“Öncelikle, her şeyden önce insan olduğumuzu hatırlatan şeyleri arayıp bulalım. Farklı iktidarların içimize serptiklerinden kurtulalım. Ve bu sefer, değişimlerin en güzelinin mutluluğunu yaşayalım”.

Bu da Yorgos’un 30 Nisan 2004 tarihli makalesinden bir alıntı... Daha fazla yorum yapmayacağım.

Pazartesi sabahı, kahve fincanımı alacağım ve sabah sohbeti için üç ofis öteye geçeceğim. Daha şimdiden sohbetimizin konusu olabilecek bir şeyler biliyorum...

(Yunanca aslından tercüme Şevki Kıralp)

---------------------------------------------------

Η άνοιξη του Γιώργου

“Η άνοιξη θα ξανάρθει. Και δεν κάνει να την χάσουμε και πάλι. Ας πιάσουμε το νήμα απ’την αρχή…”.

Θυμάμαι αυτό το άρθρο του Γιώργου Κασκάνη στον “Πολίτη”. Δημοσιεύτηκε στις 30 Απριλίου 2004. Λίγες μέρες δηλαδή μετά τα δημοψηφίσματα. Εκείνες τις μέρες, η ανάγνωση του αποτελέσματος, δεν ήταν εύκολη. Ειδικά από όσους δεν πανηγύριζαν.  Η συναισθηματική φόρτιση, σε συνδυασμό με την επιχειρούμενη ωραιοποίηση της κατάστασης, εμπλουτισμένη ενίοτε και με ακραίες τοποθετήσεις  που έθεταν την  αντίθετη άποψη στο περιθώριο, δεν σε άφηναν να δεις καθαρά.

Έμεινε αυτό το άρθρο τόσα χρόνια χαραγμένο στη μνήμη μου, γιατί μέσα στην σύγχυση και το πολιτικό μπέρδεμα, διαβάζοντάς το, μπορούσα ακόμα να έχω μια σπίθα ελπίδας.

Το βρίσκεις πια γραμμένο και στα τούρκικα. Στο βιβλίο του Γιώργου Κασκάνη, του οποίου ο τίτλος “Όταν έρχεται η Άνοιξη” είναι εμπνευσμένος από αυτό το άρθρο. Το θέμα μας όμως δεν είναι το περιεχόμενο του βιβλίου. Η άνοιξη είναι το θέμα μας.

Με τον Γιώργο, τα λέμε συχνά. Το γραφείο του, είναι τρεις πόρτες πιο κάτω από το δικό μου. Έχουμε καθιερώσει, κάθε μέρα πριν να αρχίσουμε και οι δύο να βαράμε με μανία το πληκτρολόγιο να κάνουμε “πρωινή σύσκεψη”. Στην πραγματικότητα μιλάμε για την άνοιξη.
Και όταν λέμε άνοιξη, δεν εννοούμε πολιτική. Γι’ αυτήν, λίγα μπορούμε να κάνουμε. Άλλωστε τι να την κάνεις  την πολιτική συναστρία, αν λείπει η πραγματική θέληση από τον κόσμο; Οι άνθρωποι αυτού του τόπου θα εφαρμόσουν την όποια λύση. Αυτοί είναι που θα την κάνουν να λειτουργήσει ή να μην λειτουργήσει.

Η άνοιξη στις συζητήσεις τα πρωινά με τον Γιώργο, σαν να μυρίζει πιο έντονα τώρα τελευταία. Μοιραζόμαστε εμπειρίες από εκδηλώσεις και ομιλίες με αντικείμενο το Κυπριακό και αντιλαμβανόμαστε ότι σιγά-σιγά οι αίθουσες γεμίζουν. Ο κόσμος διψά να μάθει. Θέλει να συμμετέχει σε συζητήσεις, να κάνει απορίες, να σκεφτεί υγιώς.

Μια τέτοια σύναξη, γεμάτη ενθουσιασμό ήταν και η παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου στα ελληνικά. Εκεί, την άνοιξη την έφεραν σε μια ασφυχτικά γεμάτη από κόσμο αίθουσα, τρεις ξεχωριστοί άνθρωποι. Που δεν ξέρουν ούτε λέξη ελληνικά. Που η μητρική τους γλώσσα είναι τα τουρκικά.  Ούτε που ξεχώριζαν μέσα στο πλήθος. Το αντιλήφθηκα μετά την παρουσίαση, στην  ταβέρνα του Ντίνου, που πήγαμε για φαγητό, όταν στον ρυθμό του τραγουδιού “Όλα σε θυμίζουν”, εγώ σιγοτραγουδούσα ελληνικά και εκείνοι τούρκικα. Στην πρωινή σύσκεψη την επομένη, από όλη την παρουσίαση, οι τρεις φίλοι μονοπώλησαν την συζήτηση.

Πριν από λίγες μέρες, παρουσιάστηκε το βιβλίο του Γιώργου και στα τουρκικά. Περίμενα με ανυπομονησία το επόμενο πρωινό την σύσκεψη για να μάθω τα νέα από πρώτο χέρι, αν και μου τα πρόλαβαν φίλοι οι οποίοι ήταν παρόντες. Ευτυχώς.
Γιατί μύρισε πάλι άνοιξη και η συζήτηση περιορίστηκε μόνο σε αυτό. Άλλοι δύο ξεχωριστοί άνθρωποι, οι οποίοι δεν μιλούσαν λέξη τουρκικά ήταν εκεί. Μητρική τους γλώσσα τα ελληνικά. “Δεν τα καταφέραμε Γιώργο να έρθουμε στις παρουσιάσεις που έκανες στα ελληνικά και ήρθαμε εδώ”.
Έτσι… πολύ φυσικά.

Την κοινή μας διαπίστωση ότι απουσιάζει η επαφή ανάμεσα σε ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους ήρθαν αυτοί οι ξεχωριστοί Κύπριοι να την ανατρέψουν. Δεν συμμετέχουν σε πάνελ. Δεν είναι πολιτικοί, δεν είναι δημοσιογράφοι. Δεν αναλύουν πτυχές του Κυπριακού. Σιωπηλά και ενσυνείδητα συμμετέχουν με τον δικό τους τρόπο στην καλλιέργεια κοινής κουλτούρας, κοινής ταυτότητας και στην προσπάθεια επιτυχούς επανένωσης του τόπου μας. Αυτές οι φωτεινές εξαιρέσεις είναι που ανάβουν την σπίθα της ελπίδας. Θα ‘χουν και αυτοί τις δικές τους απόψεις, τις δικές τους ανησυχίες, τις δικές τους διαφωνίες σε ότι αφορά στην εν εξελίξει διαπραγματευτική διαδικασία. Συμβάλλουν όμως στην αλληλοκατανόηση. Που είναι ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχεία της επιτυχούς εφαρμογής της όποιας λύσης μπορεί να συμφωνηθεί.

“Ας ψάξουμε αυτά που πρώτα και πάνω από όλα μας θυμίζουν ότι είμαστε άνθρωποι, ας διώξουμε από μέσα μας όσα οι διάφορες εξουσίες φύτεψαν καi ας ετοιμαστούμε αυτή τη φορά να υποδεχτούμε τη χαρά της πιο όμορφης ανατροπής”.
Από το ίδιο άρθρο του Γιώργου στις 30 Απριλίου 2004 και χωρίς παραπάνω σχόλιο.

Δευτέρα πρωί, θα πάω με το φλιτζάνι του καφέ μου, τρεις πόρτες παρακάτω από το γραφείο μου για πρωινή σύσκεψη. Κάτι μου λέει ότι ξέρω από τώρα το αντικείμενο της συζήτησης…