Ertuğrul SENOVA

Adı “Güngör Çöplüğü” olarak anılan; “Güngör Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi”nde Pazar günü başlayan yangın henüz söndürülemedi.

Yangından nedeniyle oluşan ve halk sağlığını tehdit eden duman, ülke genelindeki hava kalitesini ciddi oranda etkilemiş durumda.

Lefkoşa’daki Hava Kalitesi Ölçüm Cihazları’nın Pazartesi günü yaptığı ölçümlere göre başkentteki partiküller madde oranı 149 mg / m³’a yükseldi. Güncel verilere göre Lefkoşa’daki hava kalitesi, yangından önce 32 ila 80 mg / m³ arasında seyrediyordu. Çevre Koruma Dairesi yetkililerine göre bu rakamın normal şartlarda 50 mg / m³ civarında seyretmesi gerekiyor…

Yangın bölgesine giden YENİDÜZEN ekibi, iş araçlarının çöp yığınlarına müdahale ettiğini, itfaiye araçlarının ise yangının yayılmasını engellemek adına arazi başında nöbet tuttuğunu gözlemledi.

Yangının çıkış sebebine ilişkin soruşturma başlatan polisin, YENİDÜZEN ekibinin yangın alanında olduğu sırada tesise gelerek hem çalışanlar hem de işletme sahibinden ifade aldığı görüldü.

Bölgede YENİDÜZEN’e kısa bir açıklama yapan tesis işletmecisi Murat Doğru, mevcut iş araçlarıyla yangını üç ya da dört gün içerisinde söndürmeyi hedeflediklerini, yardım gelmesi halinde bu sürenin kısalabileceğini söyledi.

Tesis işletmecisi vatandaşı suçladı

Tesis işletmecisi Doğru, yangının çıkış sebebinin sorulması üzerine ise “Vatandaşlarımız tarafından ayrıştırılmadan çöpe atılan pil ve parfüm şişeleri gibi atıkların patlamaları sonucu çıktığını düşünüyoruz” dedi.

Çevre Koruma Dairesi: “Tesis 4 yıldır doğru şekilde işletilmiyor”

Ancak Çevre Koruma Dairesi yetkilileri, tesisin son 4 yıldır doğru şekilde işletilmediğini, bu durumun en az altı kez rapor edilerek İçişleri Bakanlığı’na gönderildiğini ifade ediyor.

Tesis, belirli aralıklarla çıkılan ihalelerle işletiliyor.

“KKTC”ye devredildiğinden bu yana yanıyor…

Bir Avrupa Birliği projesi olan ve 2018 yılına kadar AB’nin çıktığı ihaleler sonucu farklı işletmelere kiralanan tesis, KKTC Devletine devredilip Merkezi İhale Komisyonu tarafından ihale edildiği tarihten bu yana belli aralıklarla yanıyor.

“Kapatma”  işlemi düzenli olarak yapılmıyor…

Çevre Koruma Dairesi yetkililerine göre çıkan yangınların sebebi, tesisin şartnameye uygun bir şekilde işletilmemesi.

Şartnameye göre tesise boşaltılan atıkların düzenli olarak toprakla üzerinin kapatılması gerekiyor. Bu sayede, atıkların oksijenle temas etmesi engelleniyor ve yangın çıkması önleniyor.

Ancak Güngör’de, düzenli bir “kapatma” işleminin yapılmadığı yönünde raporlar bulunuyor…

Güngör’ün işletmecisi Murat Doğru:

“Kapatma işlemini her gün yapmıyoruz. Bazen haftada bir, bazen 3 ayda bir…”

Yangın bölgesinde YENİDÜZEN’e kısa bir açıklama yapan tesis işletmecisi Murat Doğru, söz konusu “kapatma” işlemi her gün yapmadıklarını söyledi.

Doğru, “Kapatma işlemini, çöplerin yoğunluğuna göre, bazen 3-4 ayda bir, bazen 15 günde bir, bazen de 7 günde bir çöplerin üzerini toprakla örtüyoruz” ifadelerini kullandı.

“Ayrıştırılmadan çöpe atılan atıkların patlaması sonucu yangın çıktı”

Doğru, Güngör Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi’ni 10 aydır işlettiğini ifade ederek, “Pazar gün istenmeyen bir olay yaşandı. Halkımızın ayrıştırmadan çöpe attığı pil, çakmak veya parfüm şişesi gibi atıkların patlaması sonucu yangın çıktı” dedi.

“Soğutma işlemleri sürüyor…”

Yangına erken müdahale ettiklerini ancak “patlayan atıkların fazla olması” nedeniyle önünü alamadıklarını söyleyen Doğru, “Soğutma işlemlerimizi yapıyoruz ama bu süreçte halkımıza biraz rahatsızlık veriyoruz” ifadelerini kullandı.

“Yangını üç – dört gün içerisinde tamamen söndürmeyi hedefliyoruz”

Yangına iki dozer, üç kamyon ve dört su tankeri ile müdahale ettiklerini anlatan Doğru, “Yangını üç – dört gün içerisinde tamamen söndürmeyi hedefliyoruz. Ama çevredeki arkadaşlar da destek verirse süreyi daha da kısaltabiliriz” dedi.

Çevre Koruma Dairesi Katı Atık Birimi Sorumlusu Burak Çelik:

“Çevre Koruma Dairesi olarak en az 6 kez rapor yazdık”

Çevre Koruma Dairesi Katı Atık Birimi Sorumlusu Burak Çelik, dairenin henüz Güngör ile ilgili herhangi bir soruşturma başlatmadığını ya da cezai işlem uygulamadığını ifade ederek, polisin gerçekleştireceği soruşturmanın ardından dairenin devreye gireceğini belirtti.

Tesisin düzenli bir şekilde çalıştırılmadığını, bu konuda en az 6 kez İçişleri Bakanlığı’na rapor yazdıklarını anlatan Çelik, “Herhangi bir adım atılıp atılmadığı konusunda bilgilendirilmedik. Ancak tesis doğru çalıştırılmıyor” dedi.

“Şartname gereği atıkların günlük olarak toprakla örtülmesi gerekiyor”

Güngör ile ilgili çıkılan ihalenin şartnamesinde, düzenli olarak depolanan atıkların günlük olarak toprakla örtülmesi şartının bulunduğunu aktaran Çelik, söz konusu işlemin yapılmadığını, bu nedenle tesisin doğru şekilde çalıştırılmadığını ifade etti.

Çelik, “Üzeri toprakla örtülen çöpler oksijenle temas etmediği için yangın çıkmaz” bilgisini paylaştı.

Ülke genelindeki hava kalitesi her geçen saniye düşüyor…

Öte yandan, Çevre Koruma Dairesi’nden bir başka yetkili ise, yangından önce ve yangından sonraki hava kalitesine ilişkin veriler paylaştı.

Lefkoşa’daki Hava Kalitesi Ölçüm Cihazları’nın Pazartesi günü yaptığı ölçümlere göre başkentteki partiküller madde oranı 149 mg / m³’a yükseldi.

Güncel verilere göre Lefkoşa’daki hava kalitesi, yangından önce 32 ila 80 mg / m³ arasında seyrediyordu.

Bu rakamın Alevkayası’nda 187 mg / m³’e ve Teknecik Elektrik Santrali çevresinde ise 200 mg / m³’e ulaştığını belirten yetkili, hava kalitesi için belirlenen standardın 50 mg / m³ olduğunu belirtti.